Ο πρώτος χρόνος με το μωρό είναι γεμάτος αλλαγές (και δεν εννοούμε μόνο τις αλλαγές της πάνας). Τα πρώτα χαμόγελα, τα γέλια, η εκμάθηση της λέξης “μαμά” και “μπαμπά” και πολλά άλλα θα μείνουν αξέχαστα.
Μπορείτε όμως κατά τη διάρκεια αυτού του πρώτου έτους να κάνετε πολλά για να ενθαρρύνετε τις επικοινωνιακές δεξιότητες του μωρού σας. Το μόνο που χρειάζεται είναι να χαμογελάτε, να μιλάτε, να τραγουδάτε και να διαβάζετε στο μωρό σας!
Γιατί να επικεντρωθώ στην επικοινωνία με το μωρό;
Επειδή οι αρχές του λόγου και οι γλωσσικές δεξιότητες στην παιδική ηλικία σχετίζονται με την επιτυχία στην ανάπτυξη της ανάγνωσης, της γραφής και των διαπροσωπικών σχέσεων και αργότερα στη ζωή.
Χαμογελάστε και δώστε προσοχή στο μωρό σας
Πολύ πριν τα μωρά μπορέσουν να μιλήσουν καθαρά και με σαφήνεια, καταλαβαίνουν το γενικό νόημα αυτών που τους λέτε. Απορροφούν επίσης τον συναισθηματικό τόνο της φωνής σας. Ενθαρρύνετε λοιπόν την προσπάθεια τους να καταλάβουν αυτά που τους λέτε και επικοινωνήστε με αγάπη μαζί τους:
• Χαμογελάστε συχνά στο μωρό σας και γαργαλήστε το.
• Κοιτάξτε το μωρό σας στα μάτια όταν εκείνο γελάει αντί να μιλάτε με κάποιον άλλον εκείνη την ώρα και μην το διακόπτετε.
• Να είστε υπομονετικοί και προσπαθήστε να αποκωδικοποιήσετε την ομιλία του μωρού σας εξετάζοντας τις διάφορες εκφράσεις που παίρνει το πρόσωπό του ή τους ήχους που μπορεί να σηματοδοτούν συναισθήματα χαράς ή απογοήτευσης.
Μιμηθείτε το μωρό σας
Με το να μιμηθείτε το μωρό σας θα μπορέσετε να του στείλετε ένα πολύ σημαντικό μήνυμα: ότι προσπαθείτε να καταλάβετε τα συναισθήματα του και ότι προσπαθείτε να επικοινωνήσετε μαζί του:
• Μιμηθείτε τις κραυγές του και περιμένετε να βγάλει και άλλους ήχους για να επαναλάβετε.
• Κάντε ότι καλύτερο μπορείτε για να “απαντήσετε” ακόμα κι αν δεν μπορείτε να καταλάβετε αυτό που θέλει να σας πει.
• Ενισχύστε τη μεταξύ σας επικοινωνία με χαμόγελα ή παίρνοντας στο πρόσωπό σας τις εκφράσεις που κάνει το μωρό σας.
• Επειδή και οι χειρονομίες είναι ένας τρόπος επικοινωνίας μιμηθείτε τις κινήσεις του μωρού σας.
Μιλήστε με το μωρό σας
Τα μωρά λατρεύουν να ακούν τους γονείς τους, ειδικά εάν έχετε ζεστή και χαρούμενη φωνή. Έτσι μαθαίνουν να μιλούν με τη μίμηση των ήχων που ακούν γύρω τους. Όσο περισσότερο λοιπόν μιλάτε στο μωρό σας, τόσο πιο γρήγορα θα αποκτήσει ικανότητες λόγου και ομιλίας. Για αρχή επαναλάβετε απλές λέξεις όπως “μαμά”, “μπαμπάς”, “μπουκάλι” έτσι ώστε το μωρό σας να αρχίζει να ακούει οικείες λέξεις και να τις συνδέσει με τη σημασία τους.
Πώς τα μωρά μαθαίνουν να μιλούν;
Οι γονείς συχνά αναρωτιούνται πότε θα αρχίσει να μιλάει το μωρό τους. Το χρονοδιάγραμμα για κάθε παιδί ποικίλλει: μερικά μωρά μπορεί να πουν λίγα λόγια στους 12 μήνες, αλλά τα περισσότερα αρχίζουν να κάνουν προτάσεις μετά τους 18 μήνες.
Στον 1 έως 3 μήνες: Στα μωρά αρέσει ο ήχος της φωνής σας και μπορεί να χαμογελάνε, να γελάνε ή να ηρεμούν αν τα πάρετε αγκαλιά ή αν τους τραγουδάτε. Συνήθως κουνάνε τα χεράκια τους ενθουσιασμένα. Δεν είναι πολύ νωρίς για να αρχίσετε να τους διαβάζετε καθώς βοηθά στην ανάπτυξη του εγκεφάλου. Πολλά μωρά ηρεμούν επίσης με τη μουσική και αρχίζουν να αναγνωρίζουν απλά τραγούδια αντιδρώντας με χαμόγελα και κουνώντας τα χεράκια και τα ποδαράκια.
Στους 4 έως 7 μηνών: Τα μωρά «φλυαρούν» περισσότερο και παρακολουθούν την αντίδραση των γονιών τους. Πειραματίζονται περισσότερο με τους ήχους και ανεβάζουν τον τόνο της φωνής τους. Μπορείτε πλέον να τους διαβάζετε πολύχρωμα εικονογραφημένα βιβλία για να ενισχύσετε την ανάπτυξη της ομιλίας ή να λέτε σύντομες λέξεις και στη συνέχεια να σταματάτε. Αυτό θα επιτρέψει στο μωρό σας να απαντήσει με το δικό του τρόπο και να ενθαρρύνετε την αλληλεπίδραση μεταξύ «δούναι και λαβείν» που χρειάζεται για μια συζήτηση ενηλίκων.
Στους 8 έως 12 μήνες: Είναι η πρώτη φορά που θα ακούσετε το μωρό σας να λέει “μαμά” ή “μπαμπά”. Συνεχίστε να επαναλαμβάνετε απλές και ξεκάθαρες λέξεις κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό θα βοηθήσει το μωρό να αναπτύξει τον εγκέφαλο και να αποθηκεύσει τους ήχους και τις σημασίες των λέξεων. Σε αυτή την ηλικία, τα μωρά αγαπούν τα παιχνίδια και τα τραγούδια με τη γλώσσα.
Πότε πρέπει να ζητήσω τη συμβουλή του ειδικού;
Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της ζωής του εάν το μωρό δεν ανταποκρίνεται όταν το φωνάζετε με το όνομά του ή όταν του αρνείστε κάτι ή και σε απλά αιτήματα όπως «έλα εδώ», πρέπει να ζητήσετε τη συμβουλή του γιατρού.
Να θυμάστε πάντως ότι τα μωρά αγαπούν τον ήχο της φωνής σας και δεν πρέπει να ντρέπεστε να μιλάτε «μπεμπεκίστικα».