Για σχεδόν 19 χρόνια προσπαθούσαν να μεγαλώσουν την οικογένειά τους.
Το ταξίδι τους προς την απόκτηση ενός παιδιού περιελάμβανε 15 κύκλους εξωσωματικών, αμέτρητες επισκέψεις σε γιατρούς και συναισθηματικές διακυμάνσεις που τους εξάντλησαν. Όμως, δεν έχασαν την ελπίδα τους. Κάθε προσπάθειά τους που αποτύγχανε συνοδευόταν από βουβό πόνο και απογοήτευση. Παρόλα αυτά δεν έχασαν την πίστη τους στο όνειρο.
Τον Μάρτιο του 2025, κάτι άλλαξε. Οι γιατροί στο Κέντρο Γονιμότητας του Πανεπιστημίου Columbia βοήθησε το ζευγάρι να κάνει αυτό το όνειρο πραγματικότητα: μία επιτυχημένη εγκυμοσύνη. Τι ήταν αυτό που έκανε τη διαφορά στην προεκιμένη περίπτωση; Και δεν ήταν μία νέα φαρμακευτική αγωγή, αλλά μία επανάσταση στην επστήμη της αναπαραγωγής: η τεχνητή νοημοσύνη.
An AI-powered tool, developed by a team led by Dr. Zev Williams, found what doctors had never been able to detect in her husband’s semen sample—viable sperm. That discovery led to the first pregnancy in the world using this new technology.
Γιατί η ανδρική γονιμότητα είναι δύσκολο να θεραπευτεί
Συνηθέστερα, οι θεραπείες γονιμότητας στοχεύουν στις γυναίκες, παρά το γεγονός, ότι ο ανδρικός παράγοντας ευθύνεται για το 40% των περιπτώσεων υπογονιμότητας. Η αζωοσπερμία, η απουσία σπερματοζωαρίων στο σπέρμα και αποτελεί την πιο σοβαρή ίσως μορφή ανδρικής υπογονιμότητας. Ακόμη και με εξελιγμένα μικροσκόπια, το σπέρμα μπορεί να είναι σχεδόν αδύνατο να εντοπιστεί και οι επιλογές περιορίζονται συνήθως σε χειρουργική επέμβαση ή δωρεά σπέρματος.
Για πολλά ζευγάρια, ιδίως εκείνα που για θρησκευτικούς ή πολιτισμικούς λόγους αποφεύγουν τη δωρεά, οι εναλλακτικές είναι ελάχιστες. Αυτό το κενό στη φροντίδα αναδεικνύει μια μακροχρόνια ανισορροπία στον τρόπο που αξιολογείται η αναπαραγωγική υγεία.
Το σύστημα, που ονομάζεται STAR (Sperm Track and Recovery), έχει σχεδιαστεί ειδικά για να αντιμετωπίζει περιπτώσεις αζωοσπερμίας με μη επεμβατικό και φιλικό προς το σπέρμα τρόπο, φέρνοντας μια πολυαναμενόμενη αλλαγή στην προσέγγιση της ανδρικής υπογονιμότητας.
Πώς το ΑΙ βοήθησε τους επιστήμονες
Για την αντιμετώπιση της αζωοσπερμίας οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Columbia University ανέπτυξαν το σύστημα STAR, το οποίο χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη και ένα μικρορευστομηχανικό τσιπ για να σαρώνει εκατομμύρια μικροσκοπικές εικόνες, εντοπίζοντας και απομονώνοντας σπάνια σπερματοζωάρια που διαφορετικά θα περνούσαν απαρατήρητα.
Εάν εντοπιστούν σπερματοζωάρια, το σύστημα τα απομονώνει και τα συλλέγει με τρόπο αρκετά ήπιο ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση. Στις δοκιμές, το STAR κατάφερε να ανιχνεύσει δεκάδες σπερματοζωάρια σε δείγματα που οι ανθρώπινοι εμβρυολόγοι είχαν αναλύσει για ημέρες χωρίς αποτέλεσμα.
Η έμπνευση προήλθε από την αστρονομία, όπου το ΑΙ βοηθαά στον εντοπισμό αστερών σε έναν ουρανό γεμάτο «θορύβους».
Στην περίπτωση αυτή, η ίδια τεχνική εφαρμόζεται σε ένα βιολογικό σύμπαν, σαρώνοντας, εντοπίζοντας και απομονώνοντας μικροσκοπικά σπερματοζωάρια. Όταν το STAR ανιχνεύει σπέρμα, εκτρέπει αυτό το μικροσκοπικό τμήμα για συλλογή, διατηρώντας τα βιώσιμα κύτταρα για γονιμοποίηση.
Σε μια από τις πρώτες δοκιμές, οι εμβρυολόγοι πέρασαν δύο ημέρες αναζητώντας σπερματοζωάρια χωρίς αποτέλεσμα. Το STAR εντόπισε 44 σπερματοζωάρια μέσα σε λιγότερο από μία ώρα. Αυτό δίνει νέα ελπίδα σε ζευγάρια που κάποτε άκουγαν ότι δεν υπήρχαν εναλλακτικές.
Πρόκειται για την πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση όπου η τεχνητή νοημοσύνη δεν χρησιμοποιείται μόνο για τον εντοπισμό σπέρματος σε πολύπλοκα δείγματα, αλλά και για την φυσική συλλογή τους ώστε να αξιοποιηθούν σε θεραπείες γονιμότητας, προσφέροντας νέα προοπτική σε οικογένειες που προηγουμένως δεν είχαν σχεδόν καμία επιλογή.
Από τις 15 αποτυχημένες εξωσωματικές στο θετικό τεστ
Για σχεδόν δύο δεκαετίες, η Ρόζι και ο σύζυγός της ονειρεύονταν να αποκτήσουν οικογένεια. Ύστερα από 15 αποτυχημένους κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης και χρόνια αναζήτησης απαντήσεων, τους ενημέρωσαν ότι η αζωοσπερμία του συζύγου άφηνε ελάχιστες επιλογές, πέρα από τη δωρεά σπέρματος, κάτι που δεν ένιωθαν έτοιμοι να δεχτούν.
Τότε άκουσαν για το STAR.
Μέσα από μια ομάδα υποστήριξης, η Ρόζι ήρθε σε επαφή με την ομάδα του Dr. Zev Williams και έμαθε για τη νέα τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης. Για πρώτη φορά, υπήρχε ένα εργαλείο που θα μπορούσε να εντοπίσει βιώσιμα σπερματοζωάρια με μη επεμβατικό και χωρίς χημικά τρόπο. Αυτό τους έδωσε το κουράγιο να δοκιμάσουν έναν ακόμη κύκλο.
Αυτή τη φορά, το STAR βρήκε σπέρμα, αρκετό για να γονιμοποιηθούν τα ωάρια της Ρόζι. Λίγες μέρες αργότερα, δέχτηκε το τηλεφώνημα που δεν πίστευε ποτέ ότι θα λάβει: ήταν έγκυος. Σήμερα, διανύει τον τέταρτο μήνα και όπως λέει, ακόμη ξυπνάει με δυσπιστία. Όμως, οι υπέρηχοι είναι πραγματικοί, όπως και το μωρό της
Τι μπορεί να αλλάξει το STAR στο μέλλον της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής:
- Ταχύτερη, πιο ακριβής επιλογή σπέρματος: Το STAR σαρώνει εκατομμύρια καρέ την ώρα, εντοπίζοντας και απομονώνοντας βιώσιμα σπερματοζωάρια σε πραγματικό χρόνο.
- Περισσότερες επιλογές για ζευγάρια με ανδρική υπογονιμότητα: Η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει εκείνους που μέχρι πρότινος θεωρούνταν χωρίς ελπίδα.
- Μικρότερη ανάγκη για επεμβατικές και κοστοβόρες διαδικασίες: Με καλύτερη ανίχνευση, μπορεί να μειωθεί η χρήση πιο επιθετικών παρεμβάσεων.
- Μια αλλαγή στη θεώρηση της υπογονιμότητας: Η επιτυχία του STAR ίσως οδηγήσει σε αναθεώρηση διαγνωστικών και θεραπευτικών πρακτικών.
- Πρόσβαση σε προηγμένες θεραπείες για περισσότερους: Καθώς η τεχνολογία γίνεται πιο προσιτή, μπορεί να αυξηθεί η διαθεσιμότητα και η οικονομική βιωσιμότητα.
Η επιτυχία του STAR αποτελεί τεχνολογικό ορόσημο και σηματοδοτεί ένα νέο κεφάλαιο στην κατανόηση και αντιμετώπιση της υπογονιμότητας. Παραδοσιακά, τα ζευγάρια που αντιμετώπιζαν αζωοσπερμία είχαν λίγες επιλογές πέρα από τη δωρεά σπέρματος. Πλέον, τοπροσφέρει μια πιθανή διέξοδο, κάνοντας εφικτό τον εντοπισμό και την ανάκτηση ακόμη και ελάχιστων σπερματοζωαρίων χωρίς να τα καταστρέφει.
Όπως εξηγεί ο Dr. Zev Williams, αυτή η τεχνητή νοημοσύνη δεν αντικαθιστά τον ανθρώπινο παράγοντα, αλλά τον ενισχύει. Με το STAR, ο στόχος είναι να δώσουν στα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν τρομακτικά εμπόδια μια καλύτερη ευκαιρία κάτι που για καιρό έμοιαζε ανέφικτο.
Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει τον τρόπο που διαγιγνώσκονται και αντιμετωπίζονται τα προβλήματα γονιμότητας, και οι οικογένειες βλέπουν ήδη τα αποτελέσματα. Εργαλεία όπως το STAR βοηθούν τους γιατρούς να ανιχνεύουν ό,τι άλλοτε θεωρούνταν αδύνατο, προσφέροντας νέους δρόμους μετά από χρόνια απογοήτευσης.
Καθώς η έρευνα συνεχίζεται, τέτοιες καινοτομίες μπορεί να δώσουν σε περισσότερες οικογένειες ένα πιο ξεκάθαρο μονοπάτι προς τη γονεϊκότητα, με λιγότερη αβεβαιότητα και περισσότερη ελπίδα.
