Αν είσαι γονιός, το πιθανότερο είναι ότι έχεις κατηγορήσει την οδοντοφυΐα για τα πάντα: από την γκρίνια μέχρι την αϋπνία ολόκληρου του σπιτιού.
Είναι σχεδόν αναπόφευκτο κομμάτι της βρεφικής ηλικίας και συχνά παρουσιάζεται με προειδοποιήσεις για «αφόρητο πόνο» και ανησυχίες ότι κάθε άγρυπνη νύχτα οφείλεται σε ένα δόντι που ετοιμάζεται να βγει.
Ειδικοί εξηγούν πώς πραγματικά εμφανίζεται η οδοντοφυΐα, πώς καταλαβαίνεις ότι ίσως συμβαίνει κάτι παραπάνω και ποιες είναι οι πιο ασφαλείς και εύκολες λύσεις για να ανακουφίσεις το μωρό σου.
Τι είναι η οδοντοφυΐα και πότε ξεκινά συνήθως;
Η οδοντοφυΐα είναι από τα πρώτα «ορόσημα» που περιμένουν οι γονείς. Πρόκειται για τη σταδιακή διαδικασία κατά την οποία τα μικροσκοπικά νεογιλά δόντια πιέζουν τα ούλα και εμφανίζονται στην επιφάνεια. Κι όμως, κάτι που δεν γνωρίζουν πολλοί: τα δόντια αρχίζουν να σχηματίζονται πριν από τη γέννηση.
«Οι οδοντικοί οφθαλμοί σχηματίζονται ήδη μέσα στη μήτρα και με τον χρόνο μεταλλοποιούνται μέχρι να είναι έτοιμοι να ανατείλουν», εξηγεί ο Dr. Sandip Sachar, οδοντίατρος στη Νέα Υόρκη.
Όταν φτάνει η στιγμή της οδοντοφυΐας, η ρίζα αναπτύσσεται προς τα κάτω στη γνάθο, δημιουργώντας την πίεση που θα ωθήσει την κορώνα προς τα πάνω. «Ο ιστός των ούλων λεπταίνει μέχρι να σχιστεί και να επιτρέψει στο δόντι να βγει», περιγράφει ο Sachar. «Δεν είναι η πιο άνετη διαδικασία, αλλά συνήθως προκαλεί μόνο ήπιο ερεθισμό».
Αναρωτιέσαι ποια δόντια βγαίνουν πρώτα; Ο ίδιος σημειώνει ότι οι κάτω κεντρικοί τομείς εμφανίζονται συνήθως μεταξύ έξι και δέκα μηνών, ακολουθούμενοι από τους δύο άνω. «Κάθε λίγους μήνες εμφανίζονται καινούρια δόντια: πρώτα οι πλάγιοι τομείς, μετά οι γομφίοι και στη συνέχεια οι κυνόδοντες», συμπληρώνει. «Γύρω στα τρία χρόνια, τα περισσότερα παιδιά έχουν ένα πλήρες σετ νεογιλών δοντιών».
Συνηθισμένα σημάδια και συμπτώματα οδοντοφυΐας
Ενώ η οδοντοφυΐα ξεκινά στο στόμα, τα σημάδια της φαίνονται συχνά σε ολόκληρο το σώμα. Ένα από τα πιο απρόσμενα σημάδια; Κοκκινισμένα μάγουλα και ερεθισμένο πηγούνι.
Τα μάγουλα συχνά φαίνονται κόκκινα και μπορεί να έχουν ελαφρώς ξηρή υφήΟ ερεθισμός συνήθως οφείλεται στο υπερβολικό σάλιο, που στεγνώνει στο δέρμα και το κάνει λίγο τραχύ.
Αυξημένη σιελόρροια και μάσημα
Η υπερβολική σιελόρροια και η διάθεση για μάσημα είναι βασικά σημάδια οδοντοφυΐας. Υπάρχει ένα αντανακλαστικό σιελόρροιας που ενεργοποιείται όταν αρχίζουν να βγαίνουν νέα δόντια και αυτό οδηγεί σε υπερσιελόρροια.
Παράλληλα, τα μωρά αρχίζουν να μασούν οτιδήποτε μπορούν να πιάσουν. Το μάσημα προσφέρει ανακούφιση γιατί μειώνει την πίεση από τα δόντια που ανατέλλουν.
Αλλαγές στη διάθεση και προβλήματα ύπνου
Οι αλλαγές στη διάθεση και στις συνήθειες ύπνου συνοδεύουν συχνά την οδοντοφυΐα. Για κάποια μωρά, η ενόχληση μπορεί να μοιάζει με «οξύ πόνο», όπως όταν οι ενήλικες έχουν πονοκέφαλο ή πόνο στο σώμα.
«Δεν είναι περίεργο να βλέπουμε γκρίνια και άστατο ύπνο», λέει. «Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί και πυρετός».
Αλλαγές στα ούλα και δυσκολία στη σίτιση
Κάποιοι γονείς παρατηρούν ότι τα ούλα φαίνονται φλεγμονώδη και κόκκινα. «Η πίεση στα ούλα μπορεί να δυσκολέψει τη σίτιση», σημειώνει η Grinbaum. «Γι’ αυτό πολλά μωρά βρίσκουν ανακούφιση στο μητρικό γάλα ή στο μπιμπερό, τα υγρά δεν πιέζουν τα ήδη ευαίσθητα ούλα».
Άλλα συμπτώματα
Παρότι τα περισσότερα συμπτώματα περιορίζονται στην περιοχή του στόματος, μερικές φορές επηρεάζουν και άλλα σημεία. «Κάποια μωρά εμφανίζουν ήπιο πυρετό, διάρροια, συνάχι ή συγκάματα», λέει. «Συνήθως αυτά εμφανίζονται επειδή τα μωρά βάζουν συνέχεια τα χέρια στο στόμα τους, μεταφέροντας μικρόβια».
Checklist οδοντοφυΐας:
- Κόκκινα μάγουλα ή πηγούνι
- Αυξημένη σιελόρροια
- Μάσημα αντικειμένων
- Αλλαγές στον ύπνο
- Γκρίνια και ανησυχία
Η αλήθεια για τον πόνο της οδοντοφυΐας
Η οδοντοφυΐα μπορεί να κάνει τα μωρά πιο ευερέθιστα, αλλά ο αισθητικός και επανορθωτικός οδοντίατρος Dr. Robert DiPilla σημειώνει ότι συνήθως δεν προκαλεί έντονο πόνο, υψηλό πυρετό ή διάρροια.
«Μπορεί να δούμε λίγη γκρίνια, περισσότερα σάλια ή ευαίσθητα ούλα, αλλά τα συμπτώματα είναι ήπια και εντοπίζονται στο στόμα», λέει. «Αν ένα μωρό εμφανίσει πυρετό πάνω από 38°C, επίμονη διάρροια ή γενική κακουχία, αυτά δεν οφείλονται στην οδοντοφυΐα και πρέπει να ελεγχθούν».
Πότε δεν είναι απλώς οδοντοφυΐα
Δεν είναι πάντα εύκολο να ξεχωρίσεις την οδοντοφυΐα από κάτι σοβαρότερο, αλλά υπάρχουν κάποιες διαφορές. Τα τυπικά συμπτώματα είναι ήπια.
Αντίθετα, υψηλός πυρετός, έμετος, έντονη διάρροια, μεγάλη κόπωση ή εξανθήματα σε όλο το σώμα δείχνουν ότι συμβαίνει κάτι άλλο. «Η οδοντοφυΐα από μόνη της δεν πρέπει να κάνει το μωρό να φαίνεται πραγματικά άρρωστο.
Γιατί συμπίπτουν πυρετός και οδοντοφυΐα
Κάποιοι γονείς παρατηρούν ότι η οδοντοφυΐα συνοδεύεται από πυρετό ή διάρροια, αλλά ο DiPilla εξηγεί ότι συνήθως πρόκειται για σύμπτωση.
«Σε αυτή την ηλικία, τα μωρά χάνουν μέρος της φυσικής ανοσίας που είχαν από τη μητέρα και ταυτόχρονα βάζουν τα πάντα στο στόμα», εξηγεί. «Έτσι εκτίθενται σε περισσότερα μικρόβια και μπορεί να εμφανίσουν κρυολογήματα ή στομαχικές διαταραχές την ίδια περίοδο ― όχι όμως εξαιτίας της οδοντοφυΐας».
Πότε να πας στο γιατρό
Οι ειδικοί τονίζουν, ότι δεν πρέπει να αποδίδονται σοβαρά συμπτώματα αποκλειστικά στην οδοντοφυΐα.
Αν το μωρό έχει υψηλό πυρετό ή επίμονη διάρροια, μπορεί να πρόκειται για λοίμωξη που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. Η έγκαιρη δράση είναι κρίσιμη, γι’ αυτό μη θεωρείς αυτόματα ότι όλα σχετίζονται με τα δόντια.
