Εάν έχετε προσπαθήσει να βρείτε έστω μία στιγμή ηρεμίας, αλλά πάντα ακούτε μικροσκοπικά βηματάκια ακριβώς πίσω σας, να ξέρετε συμβαίνει συχνά στους γονείς.
Αυτή η μόνιμη παρουσία – προσκόλληση είναι μια τυπική συμπεριφορά πολλών μικρών παιδιών. Χαρακτηρίζεται ως φυσιολογικό και αναπτυξιακά απαραίτητος τρόπος να εκφράσει τις συναισθηματικές του ανάγκες. Σε αυτό το στάδιο, τα παιδιά στηρίζονται πολύ στους φροντιστές τους για ασφάλεια και σταθερότητα.
Ενώ μπορεί να νιώθετε συνεχώς ενόχληση από αυτήν την συνθήκη, υπάρχουν τρόποι να το διαχειριστείτε χωρίς να θυμώσετε πολύ με το παιδί. Δεν γνωρίζετε πώς να ξεκινήσετε; Παρακάτω ακολουθεί ένα πολύ χρήσιμο εγχειρίδιο για όρια με φροντίδα, τρόπους να διδάξετε την αυτο-ηρεμία και άλλα tips, έτσι ώστε να μπορείτε να βρίσκεται λίγο χρόνο να απολαύσετε τον καφέ σας προτού κρυώσει.
Γιατί το παιδί είναι κολλημένο πάνω σας
Η προσκόλληση είναι κάτι που βάζει σε δοκιμασία την υπομονή σας, ειδικά σε στιγμές που επιζητείτε απεγνωσμένα 5 λεπτά για τον εαυτό σας. Όμως, αυτή η συμπεριφορά του παιδιού δεν είναι μόνο κοινή, αλλά και εντελώς φυσιολογική φάση της ανάπτυξής του.
Αναπτυξιακό στάδιο
Τα παιδιά τείχνουν να αισθάνονται αγχωμένα, αναστατωμένα ή ανασφαλή. Κι αυτές τις στιγμές αβεβαιότητας ενστικτωδώς αναζητούν την ασφάλεια στον άνθρωπο που εμπιστεύονται περισσότερο από όλους: εσάς. Επίσης, συμβαίνει και κάτι αναπτυξιακό εν προκειμένω. Συναισθηματικά, τα παιδιά ακόμη χτίζουν τα εργαλεία που χρειάζονται για να διαχειριστούν τον φόβο, την ενόχληση ή την ανασφάλειά τους.
Είναι θέμα ταμπεραμέντου
Το ταμπεραμέντο παίζει σημαντικό ρόλο, επίσης. Μερικά παιδιά είναι απλώς πιο ευαίσθητα, περίεργα, συναισθηματικά, κάτι που μπορεί να τα κάνει να αναζητούν περισσότερη σωματική εγγύτητα, ειδικά σε μη οικείες και αγχωτικές καταστάσεις.
Μεγάλες αλλαγές, μεγάλα συναισθήματα
Εξωτερικές επιρροές, επίσης, κάνουν τη διαφορά. Αλλαγές στη ζωή τους, όπως το να ξεκινήσουν παιδικό σταθμό, μία μετακόμιση σε καινούργιο σπίτι ή αλλαγές στη δυναμική της οικογένειας μπορεί να επιτείνει το αίσθημα της ανασφάλειας. Και συχνά αυτό οδηγεί το παιδί να ψάχνει συνεχώς επιβεβαίωση μέσω της σύνδεσης.
Αναζητώντας ασφάλεια
Τα καλά νέα είναι, ότι αυτή η προσκόλληση τείνει να εξαφανίζεται, όσο οι συναισθηματικές ανάγκες γίνονται αποδεκτές με θέρμη, υπομονή και ανταπόκριση. Με την πάροδο του χρόνου, τα παιδιά σταδιακά εσωτερικεύουν την ασφάλεια που έχουν βιώσει μαζί σας. Όταν οι φροντιστές είναι συναισθηματικά διαθέσιμοι, τα παιδιά αναπτύσσουν ισχυρή αίσθηση εμπιστοσύνης και ασφάλειας.
Να είστε συνεπείς
Λίγη συνέπεια μπορεί να κάνει θαύματα στη διαχείριση της προσκόλλησης. Τα μικρά παιδιά ανθούν μέσα στη συνέπεια. Οι προβλέψιμες ρουτίνες – όπως τα σταθερά γεύματα, ο ύπνος και τα τελετουργικά στις μεταβάσεις – τα βοηθούν να νιώθουν ασφάλεια και έλεγχο. Όταν ξέρουν τι να περιμένουν, αποκτούν συναισθηματική σταθερότητα. Και όταν υπάρχει αυτή η ασφάλεια, είναι πιο πιθανό να εξερευνήσουν, να παίξουν και να αλληλεπιδράσουν με το περιβάλλον τους με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Αλλά, όταν αυτές αλλάζουν, πχ μέρες που τα προγράμματα είναι πιεστικά, αυτό το δίκτυ συναισθηματικής ασφάλειας μπορεί να διαρραγεί.
Όταν τα παιδιά δεν ξέρουν τι ακολουθεί, αυτό μπορεί να πυροδοτήσει άγχος και να οδηγήσει σε συμπεριφορές όπως προσκόλληση, εκρήξεις θυμού ή παλινδρόμηση. Όταν όμως υπάρχει αυτό το αίσθημα σταθερότητας, μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τον αποχωρισμό και να αντέξουν πιο εύκολα τις νέες εμπειρίες
Τι είναι η συρρύθμιση και γιατί λειτουργεί;
Όταν τα συναισθήματα του παιδιού σου μοιάζουν ανεξέλεγκτα, είναι συχνά δύσκολο να ξέρεις πώς να το βοηθήσεις να ηρεμήσει. Εκεί είναι που η συνερρύθμιση μπορεί να κάνει τη διαφορά.
Η Lauren Pasqua, PsyD, ψυχολόγος στο Χιούστον και ιδρύτρια του Connections Child & Family Center, περιγράφει τη συρρύθμιση ως τη διαδικασία κατά την οποία υποστηρίζουμε τα συναισθήματα του παιδιού και το βοηθάμε να επιστρέψει σε μια πιο ήρεμη κατάσταση μέσω σύνδεσης και ήπιων αντιδράσεων
Πώς θα πετύχετε τη συρρύθμιση
Η στήριξη των παιδών μέσω της συρρύθμισης δεν ταιριάζει σε όλους. Έχει να κάνει με το ηλικιακό στάδιο. Ωστόσο, υπάρχουν λύσεις για κάθε ηλικία.
Νήπια:
- Περίγραψε απλά αυτό που ζουν: «Βλέπω ότι είσαι στενοχωρημένος. Είμαι εδώ μαζί σου.»
- Δώσε δύο απλές επιλογές: «Θέλεις το μπλε ή το κόκκινο ποτήρι;»
- Αυτό τους δίνει ένα αίσθημα ελέγχου που τα βοηθά να νιώθουν ασφαλή.
Παιδιά προσχολικής ηλικίας:
- Ονομάτισε και δώσε παράδειγμα για τα συναισθήματα: «Φαίνεται πως το σώμα σου σφίγγεται όταν θυμώνεις. Θέλεις να πάρουμε μια βαθιά ανάσα μαζί;»
- Χρησιμοποίησε πίνακες συναισθημάτων (feeling charts) για να τα βοηθήσεις να αναπτύξουν τη γλωσσική ικανότητα να εκφράζουν αυτό που νιώθουν.
- Μέσα από την παρουσία, την κατανόηση και την απλή, σταθερή καθοδήγηση, τα παιδιά μαθαίνουν πώς να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους με τη βοήθεια των σημαντικών ενηλίκων γύρω τους.
Παιδιά σχολικής ηλικίας
- Δείξτε τους απλές τεχνικές: όπως push-ups στον τοίχο για αποφόρτιση ή αναπνοή σε τετράγωνο (box breathing), όπου το παιδί εισπνέει, κρατά την αναπνοή του, εκπνέει και ξαναπαίρνει ανάσα μετρώντας κάθε στάδιο στα 4 δευτερόλεπτα.
- Φτιάξτε μια “Γωνιά Ηρεμίας” στο σπίτι, έναν ασφαλή χώρο που το παιδί μπορεί να πηγαίνει όταν νιώθει ότι δυσκολεύεται.
- Ετοιμάστε μαζί ένα “κιτ ηρεμίας” με αντικείμενα που βοηθούν το παιδί να χαλαρώνει, να αποσπά την προσοχή του ή να νιώθει άνεση (π.χ. αγαπημένο λούτρινο, anti-stress παιχνίδι, βιβλίο, φωτογραφία).
- Επιβραβεύστε το παιδί σας κάθε φορά που χρησιμοποιεί αυτά τα εργαλεία ή πηγαίνει μόνο του στη γωνιά ηρεμίας του. Αυτό ενισχύει τη θετική συμπεριφορά και την ανεξαρτησία.
Χτίζοντας ανεξαρτησία (χωρίς τύψεις)
Το να μεγαλώνεις ανεξάρτητα παιδιά χωρίς να σε καταπίνει το συναίσθημα της ενοχής ξεκινά με το να επανεξετάσεις τι σημαίνει «ανεξαρτησία». Δεν σημαίνει πως «τα αφήνεις μόνα τους», αλλά πως τους δίνεις τα κατάλληλα εργαλεία και σιγουριά για να τα καταφέρνουν με την υποστήριξή σου, όχι χωρίς εσένα.
Είναι μια πράξη αγάπης, όχι απόστασης.
