Το δάγκωμα αποτελεί μια συμπεριφορά που συχνά προκαλεί ανησυχία στους γονείς.
Ωστόσο, στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα συχνό και φυσιολογικό αναπτυξιακό στάδιο κατά την προσχολική ηλικία. Σύμφωνα με τους ειδικούς, πολλά μικρά παιδιά περνούν αυτή τη φάση, χωρίς αυτό να αποτελεί απαραίτητα ένδειξη προβληματικής συμπεριφοράς.
Το πιο σημαντικό για τους γονείς είναι να προσπαθήσουν να κατανοήσουν τους λόγους πίσω από αυτή την αντίδραση και να την αντιμετωπίσουν με ψυχραιμία και συνέπεια.
Γιατί δαγκώνουν τα μικρά παιδιά;
Στην ηλικία περίπου των δύο ετών, μια περίοδος που οι Αμερικανοί αποκαλούν χαρακτηριστικά «terrible twos» , τα παιδιά δεν έχουν ακόμη αναπτύξει πλήρως την ικανότητα του λόγου, ώστε να εκφράζουν με σαφήνεια τα συναισθήματα ή τις ανάγκες τους. Παράλληλα, δεν διαθέτουν την απαραίτητη συναισθηματική ωριμότητα για να κατανοούν ή να διαχειρίζονται την πίεση, το άγχος ή τη ματαίωση.
Έτσι, το δάγκωμα συχνά αποτελεί μια αυθόρμητη, σωματική αντίδραση σε έντονα συναισθήματα όπως ο εκνευρισμός, η ανασφάλεια ή η στενοχώρια. Δεν πρόκειται για συνειδητή πράξη κακίας — είναι απλώς ο τρόπος με τον οποίο το παιδί προσπαθεί να επικοινωνήσει κάτι που δεν ξέρει ακόμη να εκφράσει με λόγια.
Πώς να αντιδράσετε σωστά ως γονείς
- Η αντίδρασή σας είναι καθοριστική: Το ζητούμενο δεν είναι να φοβίσετε ή να ταπεινώσετε το παιδί, αλλά να του διδάξετε, με συνέπεια και αγάπη, ότι το δάγκωμα δεν είναι αποδεκτή συμπεριφορά.
- Καταδικάστε την πράξη, όχι το παιδί: Πείτε του ξεκάθαρα, με ήρεμη αλλά σταθερή φωνή: «Δεν δαγκώνουμε. Αυτό πονάει». Αποφύγετε χαρακτηρισμούς όπως «είσαι κακό παιδί», καθώς πλήττουν την αυτοεκτίμησή του.
- Μην φωνάζετε, μην ουρλιάζετε: Ακόμα κι αν νιώσετε εκνευρισμό, θυμηθείτε ότι το παιδί σας δεν έχει ακόμη την ικανότητα να επεξεργαστεί συνέπειες όπως ένας ενήλικας. Μιλήστε του με αυστηρό τόνο, αλλά χωρίς ένταση.
- Προσφέρετε εναλλακτικές: Εξηγήστε του ότι υπάρχουν άλλοι τρόποι για να εκφράσει τα συναισθήματά του: «Όταν είσαι θυμωμένος, μπορείς να μου το πεις ή να χτυπήσεις ένα μαξιλάρι, όχι να δαγκώσεις».
Η αξία της άμεσης συνέπειας
Η συνέπεια είναι βασικό στοιχείο στη διαπαιδαγώγηση. Όταν συμβεί το δάγκωμα, δείξτε στο παιδί ότι η πράξη του έχει άμεσο αποτέλεσμα:
- Απομακρύνετέ το από το παιχνίδι ή το περιβάλλον όπου έγινε το συμβάν.
- Αν είστε στο σπίτι, αφαιρέστε προσωρινά το αγαπημένο του παιχνίδι ή στερήστε για λίγο μια ευχάριστη συνήθεια, εξηγώντας γιατί το κάνετε.
Το παιδί μαθαίνει πιο αποτελεσματικά μέσα από τη σύνδεση πράξης και αποτελέσματος, πάντα σε ένα πλαίσιο ασφάλειας και αγάπης.
Προλαμβάνοντας τα ξεσπάσματα
Ένα εξίσου σημαντικό κομμάτι είναι η πρόληψη. Αν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας δείχνει σημάδια έντασης, προσπαθήστε να:
- Αποσπάσετε την προσοχή του
- Προσφέρετε αγκαλιά και σωματική επαφή, ώστε να ηρεμήσει
- Παρατηρείτε προσεκτικά τις αντιδράσεις του για να εντοπίζετε εγκαίρως τις πηγές εκνευρισμού
Ένας από τους πιο ουσιαστικούς ρόλους σας ως γονείς είναι να μαθαίνετε το παιδί σας, να αναγνωρίζετε τα σημάδια και να του δείχνετε πώς να ηρεμεί, είτε προληπτικά είτε κατόπιν ενός ξεσπάσματος.
Συμπερασματικά μιλώντας, το δάγκωμα δεν είναι ένδειξη κακού χαρακτήρα. Είναι απλώς ένας τρόπος έκφρασης που με σωστή καθοδήγηση, υπομονή και αγάπη, σταδιακά υποχωρεί. Ο γονεϊκός ρόλος δεν είναι να τιμωρήσει, αλλά να διδάξει. Και η διδασκαλία γίνεται πιο αποτελεσματικά όταν συνοδεύεται από ενσυναίσθηση, συνέπεια και σταθερότητα.
