Θα έπρεπε τα παιδιά να ανταποδίδουν, αν κάποιο άλλο τα χτυπήσει πρώτο;
Η απάντηση μίας μαμάς στο ερώτημα πυροδότησε μία έντονη συζήτηση στο TikTok.«Αν κάποιος χτυπήσει το παιδί μου, δεν το μεγαλώνω για να πάει να το πει στη δασκάλα, δεν μεγαλώνω ένα “καρφί”. Πάρ’το πανω σου, υπερασπίσου τον εαυτό σου και χτύπα τον κι εσύ. Εάν αυτό είναι αμφιλεγόμενο, πραγματικά δεν με νοιάζει. Ανταπόδωσε με τον ίδιο ή και με πιο σκληρό τρόπο. Ευχαριστώ».
Το αποτέλεσμα αυτής της τοποθέτησης δίχασε το διαδίκτυο με κάποιους γονείς να επικροτούν, άλλους να εκφράζουν ανησυχίες περί ανατροφής.
Γιατί διχάζει τόσο πολύ η ιδέα του να ανταποδώσεις;
Αν και η ιδέα του να ανταποδώσει ένα παιδί το χτύπημα προκαλεί συνήθως έντονες και άμεσες αντιδράσεις από τους γονείς, ειδικοί στη συμπεριφορά τονίζουν ότι το θέμα έχει περισσότερες αποχρώσεις και αξίζει πιο προσεκτική σκέψη.
Η συζήτηση γύρω από τα αντίποινα έχει πολλές πτυχές, καθώς πυροδοτεί δύο σημαντικά γονεϊκά ένστικτα: την επιθυμία του γονιού να προστατεύσει το παιδί του και του να μεγαλώσει ένα ευγενικό και ισορροπημένο άνθρωπο. Είναι κατανοητή η πρόθεση να λέμε στα παιδιά μας να ανταποδώσουν, όταν δεχθούν πρώτα ένα χτύπημα, επειδή νιώθει δικαιοσύνη έτσι. Όμως, οι περισσότεροι ειδικοί δεν συστήνουν στους γονείς να διδάξουν την ανταπόδωση. Και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός, ότι η συζήτηση γύρω από αυτό το ζήτημα έχει αποχρώσεις και συχνά διχάζει.
Στην εποχή μας έχουν αναπτυχθεί περισσότερες τεχνικές συναισθηματικής ρύθμισης, επίλυσης διαφορών και έχουν γίνει ευρύτερα γνωστές οι συνέπειες μίας σωματικής ανταπόδωσης, όπως στο σχολείο, και συνεπώς η παλιότερη σύσταση «χτύπα τους, αν σε χτυπήσουν πρώτη» ίσως μοιάζει να εκλείπει.
Θα πρέπει να διδάσκεις το παιδί σου να ανταποδίδει μία επίθεση σε βάρος του;
Γενικότερα, οι περισσότεροι ειδικοί αντιτίθενται στο να διδάσκεται η ανταπόδωση με σωματική επαφή.
Παρόλο που πυροδοείτα το ένστικτο προστασίας, τα αντίποινα περνούν το μήνυμα στο παιδί ότι η βία είναι αποδεκτό μέσο για την επίλυση συγκρούσεων με τους συνομηλίκους τους. Κι αυτό συχνά κλιμακώνει την κατάσταση και αυξάνει τις πιθανότητες κάποιος να τραυματιστεί. Θα πρέπει να προπονούμε τα παιδιά με δεξιότητες που είναι βιώσιμες και αποδεκτές σε κάθε περιβάλλον, είτε αυτό είναι το σχολείο, η παιδική χαρά, είτε ακόμη και το σπίτι. Οφείλουμε να τα διδάξουμε να συζητούν για τη λύση ενός προβλήματος που προκύπτει, να αναπτύσσουν την συναισθηματική τους ρύθμιση και να αναζητούν βοήθεια.
Φυσικά, το να μην ανταποδίδεις δεν σημαίνει, ότι αποδέχεσαι μία επίθεση. Τα παιδιά θα πρέπει να μαθαίνουν πώς να υπερασπίζονται τον εαυτό τους. Τα αντίποινα, ωστόσο, δεν είναι μονόδρομος. Είναι η συζήτηση γύρω από τη δύναμη, τα όρια και την αξία του εαυτού.
Και βέβαια, όπως συμβαίνει με πολλούς κανόνες, υπάρχουν και κάποιες εξαιρέσεις.
Σύμφωνα με ειδικούς στη συμπεριφορά, υπάρχουν περιπτώσεις, όπου τα αντίποινα μπορεί να είναι αναγκαία, ιδιαίτερα όταν ένα παιδί βρίσκεται σε κίνδυνο και πρέπει να προστατευτεί. Αν ένας άγνωστος τους επιτίθεται σωματικά ή προσπαθεί να τους πάρει κάπου χωρίς τη θέλησή τους, τότε η ασφάλειά τους είναι το πιο σημαντικό. Σε αυτές τις στιγμές, η αυτοάμυνα όχι μόνο επιτρέπεται, αλλά είναι και ζωτικής σημασίας.
Σε μία τέτοια περίπτωση δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να χρησιμοποιηθεί σωματική δύναμη. Αυτό διαφέρει από το να αντιδρά κάποιος σε έναν συνομήλικο κατά τη διάρκεια μιας διαφωνίας ή καβγά στην παιδική χαρά. Ο στόχος σε μια επικίνδυνη κατάσταση είναι να δημιουργηθεί αρκετός χώρος για να φύγεις και να ζητήσεις βοήθεια, όχι να κερδίσεις μια μάχη.
Πώς να βοηθήσετε τα παιδιά να διαχειριστούν μία επίθεση από άλλο παιδί
Συνεπώς, αν δεν είναι συνετό να διδάξουμε αντίποινα στα παιδιά μας, όταν δεχθούν επίθεση, τι να κανουν; Οι ειδικοί προτείνουν τα εξής:
Ξεχωρίστε το “κάρφωμα” από την πραγματική υποστήριξη
Το “κάρφωμα” αφορά συνήθως το να βάλεις κάποιον σε μπελάδες. Αλλά το να ζητάς βοήθεια έχει σκοπό να πάρεις υποστήριξη ή να κρατήσεις κάποιον ασφαλή.
Διδάξτε τους την αξία της παύσης
Το χτύπημα είναι συχνά μια αυθόρμητη αντίδραση. Μια παύση μπορεί να βοηθήσει. Βοηθήστε το παιδί σας να αναγνωρίζει τα συναισθήματα «μάχης ή φυγής» που εμφανίζονται όταν πληγώνεται ή θυμώνει, όπως ο γρήγορος καρδιακός παλμός ή οι σφιγμένες γροθιές. Εξασκηθείτε μαζί στο να παίρνει βαθιές αναπνοές ή να μετράει μέχρι το 10 πριν αντιδράσει.
Αυτή η μικρή παύση μπορεί να αποτρέψει μια παρορμητική αντίδραση που ίσως μετανιώσει αργότερα.
Ονομάστε το συναίσθημα
Ένας μικροκαβγάς μεταξύ παιδιών μπορεί εύκολα να κλιμακωθεί, καθώς εκείνα δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τα συναιθσήματά τους. Μπορεί να νιώθουν έντονο θυμό, αλλά να μην μπορούν να το πουν με λόγια. Μαθαίνοντάς τους για τα συναισθήματά τους τα βοηθάτε να τους δίνουν όνομα, όταν αυτά έρχονται στην επιφάνεια και κατ’ επέκταση θα αντιδρούν πιο αποτελεσματικά.
Καθαρές, ευθείες λέξεις
Οι κοινωνικές νόρμες συχνά εξυμνούν τη σωματική δύναμη. Ωστόσο, καλό θα ήταν να διδάξουμε στα παιδιά να χρησιμοποιούν δυνατή φωνή και λόγο για να θέτουν όρια.
Ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία που μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας είναι η ικανότητα να χρησιμοποιούν τη φωνή τους. Μπορείτε να παίξετε ρόλους στο σπίτι με φράσεις όπως ‘σταμάτα’ και ‘μη με αγγίζεις’. Η εξάσκηση αυτή βοηθά τα παιδιά να είναι προετοιμασμένα να εφαρμόσουν αυτές τις δεξιότητες σε πραγματικές καταστάσεις.
Φύγε μακριά
Το να απομακρύνεται κανείς αντί να ανταπαντά με βία δεν σημαίνει ότι το παιδί αποδέχτηκε την κακομεταχείριση. Αντίθετα, μπορεί να είναι σημάδι δύναμης και ωριμότητας.
Πείτε στα παιδιά ότι είναι εντάξει να φύγουν από μια κατάσταση που νιώθουν λάθος ή ανασφαλής. Το να απομακρύνεσαι δεν είναι αδυναμία, είναι χρήση καλής κρίσης για να διατηρήσεις τον έλεγχο. Επιβραβεύστε τα όταν αντιμετωπίζουν καταστάσεις αποσύροντας τον εαυτό τους αντί να αντιδρούν σωματικά. Με τον καιρό, αυτό τα βοηθά να αισθάνονται δυνατά χωρίς να χρειάζεται να παλέψουν.
