Στον ταχύτατο ρυθμό της γονεϊκής καθημερινότητας σήμερα, οι λίστες υποχρεώσεων, οι ατελείωτες ερωτήσεις των παιδιών και τα συναισθηματικά ξεσπάσματα δεν έχουν τέλος.
Ωστόσο, κάποιοι γονείς βρίσκουν αναπάντεχη ανακούφιση σε έναν μάλλον απίθανο «βοηθό»: την τεχνητή νοημοσύνη.
Από διαδικτυακές «εξομολογήσεις» μέχρι βοήθεια στον προγραμματισμό γευμάτων, μαμάδες και μπαμπάδες ανακαλύπτουν δημιουργικούς τρόπους να χρησιμοποιούν εργαλεία όπως το ChatGPT και το Claude για να κάνουν την καθημερινότητα λίγο πιο εύκολη.
«Έχω χρησιμοποιήσει την AI για να γράψω email σε δασκάλους, να οργανώσω πάρτι γενεθλίων, ακόμα και για να φτιάξω ιστορίες για την ώρα του ύπνου», λέει στο «Good Morning America» η Αλίσια Ρόμπινσον, μητέρα δύο παιδιών από το Σικάγο. «Είναι σαν ένας γονεϊκός βοηθός που δεν κοιμάται ποτέ». Πολλοί γονείς τονίζουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν αντικαθιστά την ανθρώπινη επαφή, αλλά προσφέρει έναν χώρο χωρίς κριτική, πάντα διαθέσιμο όταν τον χρειάζονται περισσότερο.
Η Καρίμα Γουίλιαμς, μητέρα και ιδρύτρια της εφαρμογής Crash Out Diary, που επιτρέπει στους γονείς να εκφράζουν ανώνυμα τα συναισθήματά τους, εξηγεί ότι ξεκίνησε να χρησιμοποιεί την AI ως εργαλείο ευεξίας σε μια ιδιαίτερα αγχωτική περίοδο.
«Ο αγαπημένος μου τρόπος να χρησιμοποιώ την AI είναι να “εκτονώνομαι” με το Claude, τον ψηφιακό βοηθό της Anthropic», λέει. «Υπάρχει κάτι λυτρωτικό στο να μπορείς να εκφράσεις όλα εκείνα τα μπερδεμένα συναισθήματα που συνοδεύουν τη γονεϊκότητα – είτε είναι το άγχος, η ντροπή είτε η αίσθηση ότι αποτυγχάνεις». Η Γουίλιαμς το βρήκε τόσο χρήσιμο που το μετέτρεψε σε προϊόν. Η εφαρμογή της πλέον επιτρέπει σε άλλους γονείς να επικοινωνούν με το Claude με πιο διαδραστικό και εξατομικευμένο τρόπο.
«Δημιούργησα ένα project στο Claude που με βοηθά να επεξεργάζομαι τα συναισθήματά μου μέσα από ένα μίνι-παιχνίδι», εξηγεί. «Επιλέγω μια “προσωπικότητα” που ταιριάζει στη διάθεσή μου και εκφράζω τα πάντα. Στο τέλος μπορώ είτε να αποθηκεύσω τις σκέψεις μου είτε να πάρω προτάσεις για χαλαρωτικές δραστηριότητες, όπως ασκήσεις αναπνοής ή ένα γρήγορο παιχνίδι για να επανέλθω».
Ένα «απαραίτητο» εργαλείο για γονείς (;)
Ενώ κάποιοι χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για προσωπική ευεξία, άλλοι ανακαλύπτουν τον ευρύτερο αντίκτυπό της στην καθημερινότητα, μεταβαίνοντας από την αρχική διστακτικότητα στη συστηματική χρήση της.
«Η ιδέα της χρήσης AI μου φαινόταν αρχικά συντριπτική», λέει η Ολίβια Φρεντς, μητέρα τριών παιδιών από το Φορτ Γουόρθ του Τέξας. «Τώρα, η σκέψη ότι δεν θα μπορώ να τη χρησιμοποιήσω με τρομάζει».
Η Φρεντς χρησιμοποιεί την AI για να οργανώνει τα γεύματα των παιδιών της στο καλοκαιρινό camp, να ετοιμάζει το φαγητό για την ίδια και τον σύζυγό της, αλλά και για να βρίσκει ιδέες για συζητήσεις που θα στηρίξουν συναισθηματικά τα παιδιά της στην εφηβεία και την προεφηβεία.
«Το ChatGPT έχει γίνει ένα απαραίτητο εργαλείο για τους γονείς», δηλώνει στο «GMA» η Λία Ανίς, επικεφαλής επικοινωνίας καταναλωτών της OpenAI. «Βοηθά στην απλοποίηση των καθημερινών υποχρεώσεων και ενισχύει τη δημιουργικότητα».
Εκτός από λίστες για τα ψώνια και προγράμματα καθαριότητας, οι γονείς το αξιοποιούν για να σχεδιάσουν γεύματα με βάση ό,τι υπάρχει στο ψυγείο ή για να οργανώσουν την ημέρα τους. Η Ανίς τονίζει ότι το ChatGPT μπορεί επίσης να εμπνεύσει τη φαντασία. «Οι γονείς το χρησιμοποιούν για να δημιουργήσουν ήρεμες πρωινές ρουτίνες, να στήσουν κυνήγια θησαυρού ή ακόμη και να γράψουν μαζί με το παιδί ιστορίες για την ώρα του ύπνου, προσαρμοσμένες στα αγαπημένα του ζώα ή θέματα».
Ισορροπώντας ανάμεσα στη στήριξη και το ένστικτο
Για κάποιους, όπως η Χάνα Ρίου, AI strategist, συνιδρύτρια του Oak Theory, ενός δημιουργικού στούντιο τεχνολογίας και μητέρα δύο παιδιών, η τεχνητή νοημοσύνη έχει βοηθήσει να μειωθεί το ψυχικό βάρος της μητρότητας.
«Τη χρησιμοποιώ για να οργανώσω ταξίδια με μωρό και νήπιο, να βρω υγιεινές συνταγές και να κατανοήσω καλύτερα την παιδική ψυχολογία», λέει. Ωστόσο, επισημαίνει ότι η AI είναι εργαλείο και όχι αντικαταστάτης του γονεϊκού ενστίκτου. «Ακόμα κάνει λάθη ή “φαντάζεται” πράγματα που δεν ισχύουν», εξηγεί. «Το ζήτημα είναι πώς τη χρησιμοποιείς και πώς τη συνδυάζεις με τη δική σου διαίσθηση και τις συμβουλές ειδικών». Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν πρόκειται για πιο ευαίσθητα ζητήματα, όπως η κατανόηση αναπτυξιακών σταδίων ή η διαχείριση συναισθηματικών προκλήσεων.
«Δεν παίρνω πάντα τις καλύτερες απαντήσεις όταν πρόκειται να βοηθήσω τα παιδιά μου να αντιμετωπίσουν την αποτυχία ή την απόρριψη», λέει η Φρεντς. «Όμως η AI με βοηθά να “ξεμπλοκάρω” το μυαλό μου και να βρω από πού να ξεκινήσω αυτές τις δύσκολες συζητήσεις».
Η Ανίς συμφωνεί, προσθέτοντας: «Το ChatGPT μπορεί να εξηγήσει σύνθετα θέματα ή να βοηθήσει στην προετοιμασία ερωτήσεων για τον παιδίατρο, αλλά δεν αντικαθιστά τους επαγγελματίες υγείας ή ψυχικής υγείας».
Καταρρίπτοντας τον μύθο του «κακού γονέα»
Μία από τις μεγαλύτερες παρανοήσεις, λέει η Ανίς, είναι ότι η χρήση της AI ισοδυναμεί με «ανάθεση» της γονεϊκότητας. Ωστόσο, πολλοί γονείς που χρησιμοποιούν τακτικά εργαλεία όπως το ChatGPT λένε ότι πρόκειται περισσότερο για δημιουργία χώρου ώστε να είναι πιο παρόντες στη ζωή των παιδιών τους. Η Ρίου συμφωνεί: «Η AI μπορεί να αποφορτίσει το μυαλό, ώστε να έχεις περισσότερο χρόνο να είσαι πραγματικά εκεί για τα παιδιά σου», τονίζει.
Η OpenAI, μάλιστα, έχει ενσωματώσει δικλείδες ασφαλείας για να κάνει το ChatGPT πιο ασφαλές για οικογένειες, όπως περιορισμούς περιεχομένου και απαίτηση γονικής συναίνεσης για εφήβους χρήστες. Η εταιρεία περιορίζει τη δημιουργία ευαίσθητου περιεχομένου στα πολυτροπικά προϊόντα της, όπως το ImageGen και το Sora, σημειώνει η Ανίς.
Ωστόσο, οι ανησυχίες για την ιδιωτικότητα παραμένουν, ειδικά όταν πρόκειται για θέματα που αφορούν την υγεία, την ανάπτυξη ή προσωπικά δεδομένα των παιδιών. Σύμφωνα με την OpenAI, οι συνομιλίες δεν χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση των μοντέλων όταν οι χρήστες απενεργοποιούν το ιστορικό συνομιλιών και μπορούν να διαγράψουν ανά πάσα στιγμή το παρελθόν τους. «Δεσμευόμαστε να προστατεύουμε την ιδιωτικότητα των χρηστών μας και τους δίνουμε τον έλεγχο των δεδομένων τους», αναφέρει η Ανίς.
Παρόλα αυτά, οι γονείς καλό είναι να αποφεύγουν την κοινοποίηση ευαίσθητων πληροφοριών, όπως ιατρικά δεδομένα, ημερομηνίες γέννησης ή στοιχεία ταυτότητας. Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη ενσωματώνεται όλο και περισσότερο στην καθημερινότητα, ο ρόλος της στην ανατροφή των παιδιών αναμένεται να διευρυνθεί. Ωστόσο, οι ειδικοί και οι γονείς συμφωνούν σε ένα πράγμα: η AI πρέπει να λειτουργεί ως βοήθημα, όχι ως οδηγός.
