Τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην κοινωνικο-συναισθηματική εκπαίδευση.
Μία ομάδα ερευνητών ανακάλυψε, ότι διδάσκοντας τα παιδιά κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιοτητες στο σχολείο μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στις επιδόσεις τους, τόσο στα μαθηματικά, όσο και στην ανάγνωση.
Η ανάλυση των μελετών που δημοσιεύθηκαν στην Review of Educational Research, έδειξαν επίσης, ότι τα παιδιά που διδάσκονται αυτές τις δεξιότητες έχουν υψηλότερους μέσους όρους βαθμολογίας.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι για τους μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα κοινωνικο-συναισθηματικής μάθησης με ξεκάθαρη δομή -ιδιαίτερα προγράμματα που διαρκούν περισσότερο από ένα εξάμηνο- οι μαθητές μπορούν να αναμένουν αύξηση τουλάχιστον 8,4% στη συνολική ακαδημαϊκή τους επίδοση», λέει η Christina Cipriano, PhD, EdM, μία από τις ερευνήτριες της μελέτης, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Yale Child Study Center και διευθύντρια του Education Collaboratory στο Yale. «Αυτό μπορεί να είναι η διαφορά ανάμεσα σε ένα Γ και ένα Β, ή ανάμεσα σε ένα Β και ένα Α».
Αυτό μπορεί να είναι πολύ πιο σημαντικό από ποτέ, την ώρα που οι βαθμοί και οι ακαδημαϊκές επιδόσεις των μαθητών είχαν επιδεινωθεί τα τελευταία λίγα χρόνια. Συνεπώς, μπορούν αυτά τα προγράμματα να λειτουργήσουν σε παγκόσμιο επίπεδο;
Εξερευνώντας τα στοιχεία της μελέτης
Οι ερευνητές εξέτασαν 40 διαφορετικές μελέτες, που δημοσιεύθηκαν στο χρονικό διάστημα από το 2008 έως το 2020, και συμπεριελάμβαναν περίπου 34.000 μαθητές από 12 χώρες του κόσμου. Τα προγράμματα κοινωνικο-συναισθηματικής μάθησης σε αυτές τις μελέτες περιελάμβαναν τόσο πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται από το ίδιο το σχολείο ή τη σχολική περιφέρεια, όσο και προγράμματα που προέρχονται από εξωτερικούς φορείς. Τα προγράμματα αυτά έχουν στόχο να ενισχύσουν τις ενδοπροσωπικές και διαπροσωπικές δεξιότητες των μαθητών και εφαρμόζονται σε όλους τους μαθητές μιας τάξης, μιας σχολικής βαθμίδας, ενός σχολείου ή μιας ολόκληρης σχολικής περιφέρειας.
Η ομάδα διαπίστωσε, ότι οι μαθητές που διδάχθηκαν τα εν λόγω προγράμματα εμφάνισαν 4,2% αύξηση στην συνολική ακαδημιακή τους παρουσία σε σύγκριση με εκείνους που δεν έλαβαν την συγκεκριμένη εκπαίδυση. Και όταν εξετάστηκαν ανά μάθημα, οι μαθητές εμφάνισαν 6,3% αύξηση της επίδοσης στη λογοτεχνία και την ανάγνωησ και 3,8% στα μαθηματικά.
«Η γνώση και το συναίσθημα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Όταν στους μαθητές παρέχονται εξειδικευμένες δεξιότητητες για τη διαχείριση των συναισθημάτων τους με υγιείς και παραγωγικούς τρόπους, είναι περισσότερο διαθέσιμοι να μάθουν και να επωφεληθούν από τη διδασκαλία μέσα στην τάξη, σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα», σημειώνει η Dr. Cipriano.
Τι είναι η κοινωνικο–συναισθηματική μάθηση (SEL)
Το να δείχνουμε ενσυναίσθηση, να διαχειριζόμαστε τις συγκρούσεις, να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά μας και να διατηρούμε υγιείς φιλίες είναι βασικά στοιχεία της SEL, όπως εξηγεί η Sarah Davidon, EdD, ανώτερη σύμβουλος πολιτικής στη Ιατρική Σχολή του Georgetown University. «Η κοινωνικο–συναισθηματική μάθηση είναι κεντρικής σημασίας για να εξασφαλίσουμε ένα υγιές ξεκίνημα», σημειώνει η Dr. Davidon. «Τα σχολεία, όπου τα παιδιά περνούν τις περισσότερες ώρες της ημέρας, μπορούν να αποτελέσουν κρίσιμους χώρους στήριξης των κοινωνικο–συναισθηματικών τους αναγκών.»
Η εκμάθηση αυτών των δεξιοτήτων προϋποθέτει συχνά ευαλωτότητα και την ικανότητα να παίρνει κανείς ρίσκα. «Όταν τα παιδιά έχουν ισχυρές κοινωνικές δεξιότητες και αισθάνονται ασφάλεια τόσο με τους συνομηλίκους τους όσο και με τους ενήλικες που τα διδάσκουν, η διαδικασία αυτή γίνεται πολύ πιο ομαλή», λέει ο Kevin Dahill-Fuchel, LCSW, εκτελεστικός διευθυντής του Counseling in Schools. Παράλληλα, η SEL βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν ουσιαστικές δεξιότητες ζωής όσο μεγαλώνουν.
Επιπλέον, τα προγράμματα SEL αποτελούν πρακτικές βασισμένες σε αποδείξεις, οι οποίες αντιμετωπίζουν τη μειωμένη ακαδημαϊκή επίδοση και βοηθούν τα παιδιά να αισθάνονται ευπρόσδεκτα στο σχολείο. «Προηγούμενη έρευνά μας έδειξε ότι η ρητή διδασκαλία κοινωνικο–συναισθηματικής μάθησης βελτιώνει σημαντικά το αίσθημα σύνδεσης και του ανήκειν των μαθητών στο σχολικό περιβάλλον», αναφέρει η Dr. Cipriano.
Σημάδια ότι η συναισθηματική ευεξία των μαθητών βελτιώνεται
Οι σχέσεις με τους υπόλοιπους εντός της σχολικής αίθουσας είναι το όχημα μέσω του οποίου, οι μαθητές αποκτούν περισσότερα κίνητρα και ενθουσιάζονται με τη μάθηση. Τα προγράμματα SEL αναπτύσσουν αυτές τις σχέσεις.
Επιπροσθέτως, αυτές οι δεξιότητες συχνά συνδέονται και στηρίζουν την ψυχική υγεία των μαθητών, άλλη μία σημαντική οδός για την ικανότητά τους στην μάθηση και την επιτυχία. Όταν η κοινωνική και συναισθηματική ευεξία του μαθητή βελτιώνεται, έχει πολύ πιο θετική αλληλεπίδραση με τους συνομιλήκους του και με τους εκπαιδευτικούς.
Τα παιδιά με τις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες είναι πολύ περισσότερο ενεργά στη μάθηση, κάτι που μεταφράζεται σε καλύτερες επιδόσεις, μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το σχολείο και καλύτερη πειθαρχία και παρακολούθηση.
Πρακτικοί τρόποι για να βελτιωθούν αυτές οι ικανότητες
Αν θέλουμε να ενισχύσουμε τις κοινωνικο–συναισθηματικές δεξιότητες στο σπίτι μπορούμε να το κάνουμε μέσα από την καθημερινότητα. Μερικοί τρόποι:
- Να δίνουμε το παράδειγμα της συναισθηματικής ρύθμισης, εκφράζοντας τα δικά μας συναισθήματα και τις στρατηγικές αντιμετώπισής τους.
- Να δημιουργούμε τακτικές ευκαιρίες για συζητήσεις γύρω από τα συναισθήματα («Πώς σε έκανε να νιώσεις αυτό;» «Πώς νομίζεις ένιωσε ο φίλος σου;»).
- Να διαβάζουμε μαζί και να συζητάμε τα συναισθήματα και τα κίνητρα των χαρακτήρων.
- Να αντιμετωπίζουμε μαζί τις δυσκολίες που προκύπτουν, εξασκώντας την επίλυση προβλημάτων αντί να δίνουμε άμεσα λύσεις.
- Να καθιερώνουμε σταθερές ρουτίνες που βοηθούν το παιδί να νιώθει ασφάλεια.
- Να αναγνωρίζουμε και να επιβεβαιώνουμε τα συναισθήματα, ενώ παράλληλα θέτουμε όρια στη συμπεριφορά («Βλέπω ότι είσαι θυμωμένος, και δεν είναι εντάξει να χτυπάς»).
