Μπορεί να είναι ένα έθιμο που τείνει να εκλείψει, όμως αξίζει να μάθουμε στα παιδιά τα «κάλαντα» της Μεγάλης Παρασκευής.
Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κάλαντα που γνωρίζουμε έχουν έναν πιο συγκινητικό χαρακτήρα και αναφέρονται στη Σταύρωση του Χριστού.
Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής ομάδες παιδιών γυρνούν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν το μοιρολόι «Σήμερα μαύρος ουρανός», γνωστό και ως «Μοιρολόι της Παναγίας».
Σε πολλές περιοχές της χώρας τα κορίτσια της ομάδας κρατούν ένα στεφάνι, πλεγμένο με λουλούδια εποχής, το οποίο στη συνέχεια το εναποθέτουν είτε στον Επιτάφιο. Σε άλλες περιοχές, πάλι, τα συγκεκριμένα κάλαντα ψάλλονται από αγόρια.
Σήμερα μαύρος ουρανός (Το Μοιρολόι της Παναγίας)
Σήμερον μαύρος ουρανός, σήμερον μαύρη μέρα
σήμερον όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπούνται,
σήμερον έβαλαν βουλή οι άνομοι Εβραίοι,
οι άνομοι και τα σκυλιά και οι τρισκαταραμένοι,
για να σταυρώσουν τον Χριστό, τον πάντων βασιλέα.
Ο Κύριος ηθέλησε να μπει σε περιβόλι
να λάβει δείπνο μυστικό, να μην το λάβουν όλοι.
Η Παναγιά η Δέσποινα καθόταν μοναχή της,
τας προσευχάς της έκανε για το Μονογενή της.
Φωνή εξήλθ’ εξ ουρανού υπ’ αρχαγγέλου στόμα
σώνουν Κυρά μου οι προσευχές, σώνουν και οι μετάνοιες
και τον Υιό Σου πιάσανε και στον φονιά τον πάνε.
Σαν κλέφτη τον επιάσανε και σαν φονιά τον πάνε
και στου Πιλάτου τις αυλές εκεί τον τυραννάνε.
– Χαλκιά, χαλκιά, φτιάσε καρφιά, φτιάσε τρία περόνια.
Και κείνος ο παράνομος βαρεί και φτιάνει πέντε.
Συ, φαραέ, που τα ’φτιασες, πρέπει να μας διδάξεις.
– Βάλτε τα δυό στα πόδια του, τ’ άλλα τα δυό στα χέρια,
το πέμπτο το φαρμακερό βάλτε το στην καρδιά Του
να τρέξει αίμα και νερό να λιγωθεί η καρδιά του.
Η Παναγιά πλησίασε και τα δεξιά κοιτάξει, κανένα δε γνωρίζει.
Κοιτά και δεξιότερα, βλέπει τον Αη Γιάννη:
– Αη Γιάννη, Αη Γιάννη Πρόδρομε και Βαπτιστά του Υιού μου,
μην είδες τον Υιόκα μου τον διδάσκαλό σου;
– Δεν έχω στόμα να σου πω, γλώσσα να σου μιλήσω
Δεν έχω χέρι, πάλαμο για να σου Τον εδείξω.
Βλέπεις εκείνον τον γυμνό τον παραπονεμένο
όπου φορεί πουκάμισο στο αίμα βουτηγμένο;
Εκείνος είναι ο Γιόκα Σου και ο Διδάσκαλός Σου.
Η Παναγιά του μίλησε, η Παναγιά του λέει:
– Δε μου μιλείς παιδάκι μου, δε μου μιλείς παιδί μου;
– Τι να σου πω Μανούλα μου που διαφορά δεν έχεις;
Μόνο το Μέγα Σάββατο κοντά το μεσημέρι
που θα λαλήσει ο πετεινός, σημαίνουν οι καμπάνες
Πώς θα καταλάβουν τα μικρά παιδιά το νόημα της ημέρας
Η ακολουθία του Επιταφίου ενδεχομένως να προκαλεί λύπη στα μικρά παιδιά, λόγω της υποβλητικής ατμόσφαιρας και των πένθιμων ύμνων.
Δεν είναι εύκολο να εξηγήσουμε στα παιδιά μικρής ηλικίας την Εβδομάδα των Παθών, όπως αναφέρουν οι ειδικοί. Είναι σημαντικό, ωστόσο, να καταλάβουν ότι τις ημέρες αυτές δεν είναι όλες μέρες χαράς..
Με βιβλία και με ταινίες μπορείτε να εξηγήσετε στο παιδί την σημασία αυτής της ημέρας. Το βράδυ μπορείτε να το πάρετε μαζί σας στην εκκλησία αφού το έχετε προετοιμάσει κατάλληλα, ή να περάσουν από κάτω, όπως συνηθίζεται κατά το έθιμο και να κρατήσουν το φαναράκι τους στην περιφορά του Επιταφίου.
