STEM στο σπίτι: 23 συναρπαστικές δραστηριότητες που κάνουν τα παιδιά να λατρέψουν την επιστήμη

Πολλοί γονείς γνωρίζουν τα οφέλη της STEM ή STEAM εκπαίδευσης – δηλαδή της μάθησης που συνδυάζει επιστήμη, τεχνολογία, μηχανική, τέχνη και μαθηματικά.

Συχνά ωστόσοαναρωτιούνται: «Και πώς να το εφαρμόσω αυτό στην πράξη;» Αν αναζητάτε ιδέες για να ενθουσιάσετε το παιδί σας με δραστηριότητες που θυμίζουν παιχνίδι, αλλά εμπνέονται από την επιστήμη, τότε αυτή η λίστα είναι για εσάς.

Τα παιδιά θα ξετρελαθούν βλέποντας πώς η τεχνολογία, η φυσική, η τέχνη και τα μαθηματικά γίνονται… παιχνίδι. Κι εσείς θα τα χαίρεστε καθώς ανακαλύπτουν τον κόσμο μέσα από κατασκευές, πειράματα και εκπλήξεις, χωρίς να καταλάβουν πως παράλληλα καλλιεργούν δεξιότητες ζωής.

1. Πύραυλος με χυμό 

Αυτός ο μίνι πύραυλος, εμπνευσμένος από την Ana Dziengel (Babble Dabble Doo), χρησιμοποιεί τη δύναμη του συμπιεσμένου αέρα για να εκτοξευτεί. Η επιστήμη πίσω του λέγεται πνευματικά συστήματα – και τα παιδιά λατρεύουν να το ανακαλύπτουν στην πράξη!

Θα χρειαστείτε:

• Ένα άδειο σακουλάκι χυμού
• Το καλαμάκι που συνοδεύει τον χυμό
• Ένα κανονικό καλαμάκι
• Χαρτόνι (cardstock)
• Διακοσμητική ταινία (washi tape)
• Πλαστελίνη
• Ψαλίδι

Οδηγίες:

• Κόψτε το άκρο του εύκαμπτου καλαμιού λοξά.
• Τοποθετήστε το μέσα στη θήκη του χυμού.
• Κόψτε το δεύτερο καλαμάκι στη μέση – θα είναι ο «πύραυλος».
• Φτιάξτε πτερύγια από χαρτόνι: 2 πλήρη και 2 μισά τραπέζια (3εκ βάση, 1εκ ύψος, 0,75εκ κορυφή).
• Κολλήστε τα πτερύγια γύρω από το καλαμάκι.
• Βάλτε λίγη πλαστελίνη στην άκρη για βάρος και στεγανοποίηση.
• Φουσκώστε το σακουλάκι φυσώντας στο εύκαμπτο καλαμάκι, βάλτε τον «πύραυλο» και… πατήστε με δύναμη!

STEM σημείο: Τα παιδιά βλέπουν πώς ο αέρας μπορεί να ασκήσει πίεση και να προκαλέσει κίνηση.

2. Καταπέλτης με πομ-πομ 

Μια δραστηριότητα που εισάγει τα παιδιά στις βασικές έννοιες της μηχανικής: ενέργεια, μόχλευση και προβλεψιμότητα κίνησης. Χρησιμοποιήστε τον καταπέλτη για να εκτοξεύσετε πομ-πομ και δείτε πόσο μακριά φτάνουν.

Θα χρειαστείτε:

• Ένα κουτί (ορθογώνιο)
• 3 ξύλινα μολύβια
• Λαστιχάκια
• Ταινία ή κόλλα
• Καπάκι από βαζάκι
• Συνδετήρα
• Διακορευτή

Οδηγίες:

• Κάντε τρύπες δεξιά και αριστερά, και άλλη μία στη μικρή πλευρά του κουτιού.
• Δέστε δύο μολύβια σε σχήμα “Τ” και τοποθετήστε το καπάκι στην άκρη του καταπέλτη.
• Περάστε ένα λαστιχάκι στην κοντή άκρη και περάστε την άκρη του μέσα από την πίσω τρύπα. Στερεώστε με τον συνδετήρα.
• Οριζόντια, βάλτε το 3ο μολύβι σαν «στοπ» για την κίνηση του καταπέλτη.

STEM σημείο: Τα παιδιά κατανοούν πώς η αποθηκευμένη ενέργεια (στο λαστιχάκι) μπορεί να μετατραπεί σε κινητική δύναμη.

3. Ηλεκτρικό κύκλωμα από Play-Doh που φωτίζει

Φτιάχνετε ένα κλειστό ηλεκτρικό κύκλωμα χρησιμοποιώντας… πλαστελίνη! Η δραστηριότητα απαιτεί γονική επίβλεψη και γυαλιά ασφαλείας, καθώς εμπλέκει απλή χρήση ηλεκτρισμού.

Θα χρειαστείτε:

• Πλαστελίνη
• Καρτολίνο
• LED λυχνία (με δύο ακροδέκτες)
• 4 μπαταρίες ΑΑ
• Θήκη μπαταριών με καλώδια
• Ψαλίδι, γυαλιά προστασίας

Οδηγίες:

• Φτιάξτε με την πλαστελίνη σώμα, κεφάλι και δύο πλευρικά μέρη (που δεν ακουμπάνε μεταξύ τους).
• Βάλτε το μακρύ σκέλος του LED στη μία πλευρά και το κοντό στην άλλη.
• Συνδέστε τα καλώδια της μπαταριοθήκης στις αντίστοιχες πλευρές.
• Ανάψτε το διακόπτη και… δείτε το σκουλήκι να φωτίζει!

STEM σημείο: Το παιδί βλέπει πώς δημιουργείται ένα ηλεκτρικό κύκλωμα και κατανοεί τη βασική αρχή του ηλεκτρισμού.

4. Ισορροπία με χαρτόνι

Φτιάξτε ένα «γλυπτό» που στέκεται μόνο αν όλα είναι σε σωστή ισορροπία. Ένα διασκεδαστικό project που καλλιεργεί υπομονή και εξάσκηση της ισορροπίας.

Θα χρειαστείτε:

• Χαρτόνι
• Ρολό από χαρτί κουζίνας
• Χαρτόνι τετράγωνο (βάση)
• Κόλλα, ψαλίδι, σύρμα, χάντρες, καλαμάκι

Οδηγίες:

• Βάψτε τα υλικά και αφήστε τα να στεγνώσουν.
• Κλείστε τη μία πλευρά του ρολού και κάντε μια σχισμή σε σχήμα “V”.
• Κολλήστε το ρολό στη βάση και στερεώστε καλά.
• Περνάτε χάντρες και σχήματα σε καλαμάκι και το ισορροπείτε στη σχισμή.

STEM σημείο: Εισαγωγή στην έννοια του «μοχλού» και της ισορροπίας των δυνάμεων.

5. Αόρατο μελάνι με λεμόνι 

Μια δραστηριότητα που ενώνει τη χημεία με τη μαγεία! Στέλνεις ένα μυστικό μήνυμα που φαίνεται μόνο αν ζεσταθεί το χαρτί.

Θα χρειαστείτε:

• 1 λεμόνι
• Μπατονέτα
• Λευκό χαρτί
• Σίδερο ή λάμπα ή ήλιο

Οδηγίες:

• Στύψτε το λεμόνι και προσθέστε λίγο νερό.
• Βουτήξτε την μπατονέτα και γράψτε ένα μήνυμα στο χαρτί.
• Αφήστε να στεγνώσει – θα φαίνεται λευκό.
• Ζεστάνετε το χαρτί και… η αποκάλυψη γίνεται!

STEM σημείο: Τα παιδιά βλέπουν πώς λειτουργεί η οξείδωση σε οργανικές ουσίες και πώς η θερμότητα αποκαλύπτει κρυφά μηνύματα.

6. Ηλιακό σύστημα mobile από μαλλί!

Φτιάξτε μαζί με το παιδί σας ένα εντυπωσιακό mobile με τους πλανήτες και τον Ήλιο. Είναι ιδανικό για να κατανοήσουν το ηλιακό σύστημα… αλλά και για να ενθουσιαστούν με τη δημιουργική πλευρά της επιστήμης!

Θα χρειαστείτε:

• Πολύχρωμο μαλλί (100% μαλλί τύπου roving)
• 2 βελόνες felting (με μικρά αγκιστράκια στην άκρη)
• Επιφάνεια felting ή αφρώδες υλικό
• Γέμιση (βαμβάκι ή πολυεστερική)
• 2 ξυλάκια ανάδευσης (τύπου μπογιάς)
• Λευκό νήμα ή λεπτό σπάγκο
• Χοντρή βελόνα
• Μικρή αλυσίδα και γάντζο οροφής

Οδηγίες:

• Πλάστε μικρές μπάλες από μαλλί και σταθεροποιήστε το σχήμα τους τσιμπώντας με τις felting βελόνες.
• Για τον Ήλιο, τυλίξτε γέμιση με κίτρινο μαλλί γύρω της.
• Τρυπήστε τα ξυλάκια και φτιάξτε μια χιαστή βάση (mobile) – δέστε τον Ήλιο στο κέντρο.
• Περάστε νήματα με τους πλανήτες και ισορροπήστε το mobile.

STEAM σημείο: Μαθαίνουν για την ηλιακή δομή και δουλεύουν κινητικές δεξιότητες με τη μέθοδο felting.

7. Μπαλάκια μπάνιου (Bath Bombs)

Φτιάξτε αφρίζοντα μπαλάκια μπάνιου και εξηγήστε στο παιδί πώς αντιδρούν το οξύ και η βάση για να δημιουργήσουν… μπουρμπουλήθρες!

Θα χρειαστείτε:

• ½ φλ. κιτρικό οξύ
• 1 φλ. μαγειρική σόδα
• ½ φλ. κορν φλάουρ
• ½ φλ. άλατα Epsom
• 1 κ.γ. νερό
• 1 κ.γ. ελαιόλαδο
• Αιθέρια έλαια (της επιλογής σας)
• Χρώματα ζαχαροπλαστικής (προαιρετικά)
• Μορφή (π.χ. πλαστικά στολίδια σε σχήμα μπάλας)

Οδηγίες:

• Αναμείξτε τα στεγνά υλικά σε ένα μεγάλο μπολ.
• Σε ένα μικρότερο, ενώστε το νερό, το λάδι και τα αιθέρια έλαια.
• Προσθέστε το υγρό μείγμα σταδιακά στο στεγνό ανακατεύοντας συνεχώς.
• Μοιράστε και χρωματίστε, αν θέλετε.
• Γεμίστε τα καλούπια και πιέστε καλά.
• Αφήστε να στεγνώσουν – πρώτα εκτός, μετά στο ψυγείο.

STEM σημείο: Οξέα και βάσεις σε δράση – παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα (αντίδραση σόδας με κιτρικό οξύ).

8. Ισορροπία με φελλό: Ο «φίλος» που στέκεται μόνος του!

Αυτή η χαριτωμένη φιγούρα μοιάζει να αψηφά τη βαρύτητα, ισορροπώντας με τρόπο που μαθαίνει στα παιδιά πώς λειτουργεί το κέντρο βάρους.

Θα χρειαστείτε:

• Ένα φελλό κρασιού
• 2 ξυλάκια μπαμπού (30 εκ.)
• 1 οδοντογλυφίδα
• Πλαστελίνη
• Χαρτί, ματάκια, μαρκαδόρους (για διακόσμηση)

Οδηγίες:

• Τοποθετήστε τα ξυλάκια λοξά στις πλευρές του φελλού.
• Στερεώστε την οδοντογλυφίδα στην κορυφή.
• Βάλτε από μία μπαλίτσα πλαστελίνης στις άκρες των ξύλων.
• Διακοσμήστε όπως θέλετε.
• Δοκιμάστε να τον ισορροπήσετε σε ένα δάχτυλο!

STEM σημείο: Το βάρος στις άκρες κατεβάζει το κέντρο βάρους και εξασφαλίζει την ισορροπία.

9. Χορευτής ρομπότ: Μαριονέτα που ζωντανεύει με ένα σκοινί

Ένα μικρό «ρομπότ» που χορεύει τραβώντας ένα νήμα – ιδανική κατασκευή για παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας.

Θα χρειαστείτε:

• Χοντρό χαρτόνι (κομμένο σε 13 λωρίδες)
• Μαρκαδόροι, κόλλα, ψαλίδι, κορδόνι
• Μπραντς (συνδετήρες για χειροτεχνία)
• Κατασκευή για πρόσωπο ρομπότ
• Μια λωρίδα χαρτονιού (βάση σε σχήμα Τ)

Οδηγίες:

• Βάψτε τις λωρίδες και αφήστε να στεγνώσουν.
• Κόψτε και τρυπήστε όπως δείχνει το πρότυπο.
• Συνδέστε τα άκρα με μπραντς για να αρθρώνονται.
• Κολλήστε την «πλάτη» και δέστε ένα σκοινί στο τελευταίο σημείο.
• Τραβώντας το σκοινί, τα χέρια και τα πόδια κινούνται μαζί!

STEM σημείο: Αρχές της κίνησης με μοχλούς και αρθρώσεις – το κάθε μπραντ λειτουργεί ως «στρέψη» (fulcrum).

10. Αυτόκινούμενη βούρτσα ρομπότ

Φτιάξτε ένα μικρό «ρομπότ» με κουζινική βούρτσα που δονείται και κινείται – ιδανικό για να μάθουν τα παιδιά πώς λειτουργεί ένα απλό ηλεκτρικό κύκλωμα.

Θα χρειαστείτε:

• 4 μπαταρίες ΑΑ
• Θήκη μπαταριών (με καλώδια και διακόπτη)
• Μικρό ηλεκτρικό μοτέρ
• Ταινία μονωτική και duct tape
• Μεταλλική ροδέλα ή νόμισμα
• Κουζινική βούρτσα
• Διακοσμητικά υλικά (τσόχα, ματάκια κ.λπ.)

Οδηγίες:

• Τοποθετήστε τις μπαταρίες στη θήκη και συνδέστε με το μοτέρ.
• Βάλτε τη ροδέλα στον άξονα του μοτέρ για να δημιουργηθεί ανισορροπία.
• Κολλήστε θήκη και μοτέρ πάνω στη βούρτσα.
• Διακοσμήστε ελεύθερα – αλλά μην καλύψετε τον διακόπτη.
• Ανάψτε το και δείτε τη βούρτσα να… ζωντανεύει!

STEM σημείο: Δημιουργείται ένα βασικό ηλεκτρικό κύκλωμα που προκαλεί δονήσεις και κίνηση.

11. Μεταφορέας σε σχοινένια τροχαλία

Αυτή η κατασκευή δείχνει πώς μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τη βαρύτητα για να μεταφέρουμε παιχνίδια από τη μία πλευρά του δωματίου στην άλλη. Είναι τέλειο για μικρούς εξερευνητές που αγαπούν τις μηχανικές κατασκευές!

Θα χρειαστείτε:

• Κουτί από φακελάκια τσαγιού
• Ταινία, χαρτόνι, κόλλα
• Τρυπητήρι
• Σχοινί (περίπου 3 μέτρα)
• Μία τροχαλία (τύπου swivel-eye)
• Γαντζάκι που κολλάει στον τοίχο (Command hook ή παρόμοιο)

Οδηγίες:

• Κόψτε το κουτί κατά μήκος και ανοίξτε τρύπες σε δύο αντίθετες πλευρές.
• Φτιάξτε ένα «διαστημόπλοιο» με το χαρτόνι και κολλήστε το πάνω στο κουτί.
• Περάστε ένα μικρό σχοινί στις τρύπες και μέσα από την τροχαλία.
• Περάστε το μακρύτερο σχοινί μέσα από την τροχαλία και στερεώστε τη μία άκρη σε γάντζο στον τοίχο.
• Τραβήξτε το άλλο άκρο και στερεώστε το στο πάτωμα. Βάλτε μέσα μικρά παιχνίδια και αφήστε το να… «πετάξει»!

STEM σημείο: Μαθαίνουν πώς λειτουργεί μια τροχαλία και πώς η βαρύτητα επηρεάζει την κίνηση.

12. Εκτοξευτής με ράβδο 

Με μία απλή ράβδο και έναν μεταλλικό κουβά, φτιάξτε ένα κανόνι εκτόξευσης που δείχνει στην πράξη την αρχή του μοχλού. Τα παιδιά λατρεύουν να βλέπουν αντικείμενα να… απογειώνονται!

Θα χρειαστείτε:

• Μεταλλικό δοχείο (τύπου καφέ)
• Χαρτί scrapbooking
• 1 μέτρο (ξύλινο χάρακα)
• 4 πλαστικά ποτήρια
• Μπογιά και πινέλο
• Ταινία, κόλλα, λάστιχα
• Μπαλάκια ping pong ή μικρά παιχνίδια

Οδηγίες:

• Διακοσμήστε το δοχείο και τον χάρακα.
• Κολλήστε τα ποτήρια στη μία άκρη του χάρακα.
• Στερεώστε το δοχείο κάτω από το μέσο του χάρακα με λαστιχάκι – είναι το υπομόχλιο.
• Βάλτε τα αντικείμενα στα ποτήρια και πατήστε δυνατά το ελεύθερο άκρο.

STEM σημείο: Ο μοχλός σε δράση – πώς η δύναμη στη μία άκρη προκαλεί εκτόξευση στην άλλη.

13. Πεντόμινο: Μαθηματικά με κύβους και φαντασία

Με 5 μικρούς κύβους, τα παιδιά φτιάχνουν μοναδικά σχήματα και καλλιεργούν τις έννοιες της επιφάνειας, του όγκου και της γεωμετρίας με τρόπο παιχνιδιάρικο.

Θα χρειαστείτε:

• 60 ξύλινους κύβους (1 εκ.)
• Κόλλα
• Πινέλο, μπογιά

Οδηγίες:

• Φτιάξτε ομάδες των 5 κύβων.
• Προσπαθήστε να δημιουργήσετε 12 διαφορετικά σχήματα (όπου κάθε κύβος ακουμπά τουλάχιστον έναν άλλον).
• Κολλήστε και βάψτε τους όπως θέλετε – μπορείτε να φτιάξετε ombré αποχρώσεις!

STEM σημείο: Αναπτύσσουν χωρική αντίληψη και μαθηματική κατανόηση μέσα από την κατασκευή.

14. Τρίγωνα μαθηματικών πράξεων

Αντί για παραδοσιακές εξισώσεις, τα παιδιά εξασκούνται στη σκέψη με «τρίγωνα σχέσεων». Μαθαίνουν ταυτόχρονα πρόσθεση και αφαίρεση ή πολλαπλασιασμό και διαίρεση.

Θα χρειαστείτε:

• Πολύχρωμα φύλλα αφρώδους χαρτιού (foam)
• Ψαλίδι
• Μαρκαδόρο

Οδηγίες:

• Κόψτε ίσα τρίγωνα από το χαρτί.
• Σε κάθε κορυφή γράψτε έναν αριθμό (π.χ. 2, 3, 5) και κυκλώστε το αποτέλεσμα.
• Στην πίσω πλευρά, επαναλάβετε με άλλη πράξη.
• Σκεπάστε έναν αριθμό και ζητήστε από το παιδί να βρει τη λύση.

STEM σημείο: Ενίσχυση της μαθηματικής λογικής και γρήγορης σκέψης μέσα από τη δομή των «οικογενειών αριθμών».

15. Πίνακες με Perler Beads: Πολύχρωμα πολλαπλάσια!

Μάθετε στα παιδιά πολλαπλασιασμό με χάντρες και χρώματα. Η δημιουργία οπτικών πινάκων (arrays) βοηθά στη βαθύτερη κατανόηση των μαθηματικών.

Θα χρειαστείτε:

• Χάντρες τύπου Perler
• Τετράγωνα καρτελάκια (pegboards)
• Σίδερο (με επίβλεψη ενήλικα)

Οδηγίες:

• Διαλέξτε μια πράξη (π.χ. 7 x 3).
• Τοποθετήστε τις χάντρες ώστε να σχηματίζουν π.χ. 3 στήλες με 7 χάντρες η καθεμία.
• Μετρήστε το σύνολο – είναι το αποτέλεσμα!
• Αν θέλετε, σιδερώστε για να φτιάξετε μόνιμους πίνακες αναφοράς.

STEM σημείο: Οι πίνακες (arrays) βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν την έννοια της επαναλαμβανόμενης πρόσθεσης και του πολλαπλασιασμού.

16. Σύννεφο σε βάζο: Πείραμα καιρού με αφρό και χρώμα

Μια απλή αλλά εντυπωσιακή δραστηριότητα που δείχνει πώς δημιουργείται η βροχή μέσα από ένα αυτοσχέδιο «σύννεφο». Τα παιδιά παρατηρούν τη φυσική του νερού και την αρχή της κατακρήμνισης.

Θα χρειαστείτε:

• Ένα διάφανο βάζο
• Νερό
• Αφρός ξυρίσματος
• Μπλε χρώμα ζαχαροπλαστικής
• Μια σύριγγα ή σταγονόμετρο

Οδηγίες:

• Γεμίστε το βάζο με νερό σχεδόν ως επάνω.
• Βάλτε αφρό ξυρίσματος στην επιφάνεια (το «σύννεφο»).
• Αναμείξτε λίγο νερό με μπλε χρώμα.
• Με τη σύριγγα, ρίξτε σταγόνες πάνω στο «σύννεφο» και δείτε τις να πέφτουν σαν βροχή.

STEM σημείο: Εισαγωγή στην υδρολογία – πώς τα σύννεφα γεμίζουν και η βροχή πέφτει όταν υπερφορτωθούν.

17. Γεφυράκι με ανάρτηση: Μηχανική από χαρτόνι και σκοινί

Μια δραστηριότητα αρχιτεκτονικής εμπνευσμένη από τις εντυπωσιακές γέφυρες τύπου Golden Gate. Τα παιδιά καταλαβαίνουν πώς κατανέμεται το βάρος και γιατί οι αναρτημένες γέφυρες αντέχουν.

Θα χρειαστείτε:

• 6-10 κομμάτια αφρώδους χαρτιού (foam board)
• Δύο καρέκλες
• Χοντρό και λεπτό σχοινί
• Ταινία, ψαλίδι, βαριά βιβλία

Οδηγίες:

• Ενώστε τα foam boards για να φτιάξετε τη «γέφυρα».
• Τοποθετήστε τις άκρες πάνω σε καρέκλες και βάλτε βιβλία για σταθερότητα.
• Δέστε δύο μεγάλα σχοινιά από καρέκλα σε καρέκλα – αυτά είναι τα καλώδια ανάρτησης.
• Από αυτά, κρεμάστε κάθετα λεπτά σχοινιά και περάστε τα κάτω από τη «γέφυρα» για υποστήριξη.

STEM σημείο: Τα παιδιά εφαρμόζουν βασικές αρχές μηχανικής και δομικής ισορροπίας.

18. Μαξιλαράκια tie-dye: Τέχνη και χημεία μαζί!

Εδώ τα παιδιά παίζουν με τη διαλυτότητα και δημιουργούν καλλιτεχνικά «μαξιλαράκια» που αλλάζουν μορφή μόλις πέσει πάνω τους οινόπνευμα. Το αποτέλεσμα είναι μαγικό!

Θα χρειαστείτε:

• Λευκό μαξιλαράκι από πολυπροπυλένιο
• Μαρκαδόρους (τύπου Sharpie)
• Οινόπνευμα
• Σταγονόμετρο
• Στεγνωτήριο

Οδηγίες:

• Ζωγραφίστε με μαρκαδόρους επάνω στο μαξιλάρι.
• Στάξτε αλκοόλ σε διάφορα σημεία και δείτε τα χρώματα να «τρέχουν».
• Στεγνώστε και βάλτε στο στεγνωτήριο για να σταθεροποιηθούν.

STEAM σημείο: Το παιδί βλέπει πώς το οινόπνευμα διαλύει τη χρωστική και τη διαχέει – έννοιες διαλυτότητας και diffusion.

19. Εκκρεμές με άμμο: Σχέδια που δημιουργεί η φυσική

Φτιάξτε ένα αυτοσχέδιο εκκρεμές με άμμο και δείτε τα κυκλικά μοτίβα που αφήνει πίσω του. Κάθε κίνηση είναι ένα μάθημα φυσικής και ρυθμού!

Θα χρειαστείτε:

• Χωνί κουζίνας
• Λάστιχο ή λαστιχένια κορδέλα
• 3 κομμάτια νήμα
• Σκούπα ή ραβδί
• Άμμος
• Χαρτί για κάτω

Οδηγίες:

• Κάντε τρεις θηλιές με το νήμα γύρω από τον χωνί.
• Δέστε τα μαζί και κρεμάστε τον χωνί ώστε να αιωρείται.
• Γεμίστε τον με άμμο, μπλοκάροντας προσωρινά το στόμιο.
• Αφήστε την άμμο να ρέει και δείτε τα μοτίβα!

STEM σημείο: Οπτική αναπαράσταση της αρμονικής κίνησης και των φυσικών δυνάμεων που δρουν σε ένα εκκρεμές.

20. Εκρηκτικό σακουλάκι: Όταν ξίδι και σόδα συνεργάζονται… επικίνδυνα!

Ένα πείραμα που θα ενθουσιάσει κάθε παιδί. Η αντίδραση μεταξύ μαγειρικής σόδας και ξιδιού παράγει αέριο, που τελικά… σκάει το σακουλάκι!

Θα χρειαστείτε:

• ½ φλ. ξίδι
• ¼ φλ. μαγειρική σόδα
• Χρωστική (προαιρετικά)
• Μανταλάκι ή binder clip
• Μεγάλο σακουλάκι zip-top
• Γυαλιά προστασίας

Οδηγίες:

• Βάλτε το ξίδι στο σακουλάκι και προσθέστε χρωστική.
• Τσακίστε το σακουλάκι και «παγιδεύστε» το ξίδι στο κάτω μέρος.
• Τοποθετήστε τη σόδα στο επάνω μέρος και σφραγίστε το σακουλάκι.
• Αφαιρέστε το κλιπ, ανακινήστε και… απομακρυνθείτε!

STEM σημείο: Όξινη-αλκαλική αντίδραση που παράγει διοξείδιο του άνθρακα – τέλεια εφαρμογή της χημείας στην πράξη.

21. DIY scratch cards: Γράψε ένα μήνυμα που θα εμφανιστεί μαγικά

Τα παιδιά λατρεύουν τα μυστικά μηνύματα και αυτή η δραστηριότητα τα εισάγει στις βασικές έννοιες της επικάλυψης και της τριβής με έναν διασκεδαστικό τρόπο.

Θα χρειαστείτε:

• Λευκά καρτελάκια
• Κηρομπογιές
• Ταινία κάλυψης (masking tape)
• 2 κ.σ. διάφανο απορρυπαντικό πιάτων
• 2 κ.σ. μαύρη ακρυλική μπογιά
• Πινέλο
• Μικρό μπολ και κουτάλι

Οδηγίες:

• Στερεώστε τα καρτελάκια πάνω σε μια επιφάνεια με ταινία στις άκρες.
• Ζωγραφίστε ολόκληρη την επιφάνεια με πολύχρωμες κηρομπογιές.
• Ανακατέψτε σε μπολάκι τη μπογιά με το απορρυπαντικό.
• Βάψτε όλη την επιφάνεια με το μείγμα – δύο στρώσεις για καλύτερο αποτέλεσμα.
• Μόλις στεγνώσει καλά, αφαιρέστε την ταινία και ξύστε με νόμισμα για να εμφανιστεί το μήνυμα ή η ζωγραφιά!

STEAM σημείο: Κατανόηση της φυσικής αντίστασης, της επικάλυψης χρώματος και της αποκάλυψης μέσω τριβής.

22. Ηφαίστειο με λεμόνι: Μικρή έκρηξη με πολλά μαθηματικά!

Το οξύ από τον χυμό του λεμονιού αντιδρά με τη μαγειρική σόδα δημιουργώντας αφρό και φουσκάλες. Ένα πείραμα που ενώνει τη χημεία, την παρατήρηση και την ψυχαγωγία.

Θα χρειαστείτε:

• 2 λεμόνια
• 1 κ.σ. μαγειρική σόδα
• Μερικές σταγόνες σαπούνι πιάτων
• Χρώμα ζαχαροπλαστικής (προαιρετικό)
• Μαχαίρι, πιρούνι, ποτήρι, πιατάκι

Οδηγίες:

• Κόψτε λίγο τη βάση ενός λεμονιού για να στέκεται και αφαιρέστε το πάνω μέρος.
• Στύψτε το δεύτερο λεμόνι σε ποτήρι και κρατήστε τον χυμό.
• «Ξύστε» το εσωτερικό του λεμονιού με πιρούνι για να βγει περισσότερος χυμός.
• Προσθέστε σαπούνι και προαιρετικά χρώμα.
• Ρίξτε τη μαγειρική σόδα και ανακατέψτε με το πιρούνι – το ηφαίστειο ξεκινά!

STEM σημείο: Παρατήρηση χημικής αντίδρασης και παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα – όλα σε φυσικό περιβάλλον (λεμόνι!).

23. Σπιτικό παγωτό σε σακουλάκι: Όταν η φυσική γίνεται… γλυκιά

Αυτή η δραστηριότητα συνδυάζει επιστήμη και απόλαυση. Τα παιδιά βλέπουν πώς το αλάτι χαμηλώνει το σημείο πήξης του πάγου και κάνει το παγωτό να σχηματιστεί.

Θα χρειαστείτε:

• 1 σακουλάκι zip-top 1 λίτρου
• 1 σακουλάκι zip-top 4 λίτρων
• 4 φλ. πάγο
• 6 κ.σ. χοντρό αλάτι (π.χ. χοντρό θαλασσινό)
• ½ φλ. γάλα (ή μισή κρέμα-μισό γάλα)
• 1 κ.σ. ζάχαρη
• 1 κ.γ. εκχύλισμα βανίλιας

Οδηγίες:

• Ανακατέψτε σε μικρό σακουλάκι: γάλα, ζάχαρη, βανίλια. Κλείστε καλά, βγάζοντας τον αέρα.
• Στο μεγάλο σακουλάκι βάλτε πάγο και αλάτι.
• Τοποθετήστε το μικρό μέσα στο μεγάλο και σφραγίστε.
• Ανακινήστε δυνατά για 5 λεπτά – και… έτοιμο το παγωτό!

STEM σημείο: Το αλάτι χαμηλώνει το σημείο πήξης του πάγου, δημιουργώντας υπερψύξη που παγώνει το μείγμα γρήγορα.