Τα περισσότερα παιδικά ατυχήματα συμβαίνουν μέσα στο σπίτι.
Αποτελούν μία από τις σημαντικότερες αιτίες πρόωρου θανάτου και σοβαρών τραυματισμών σε παιδιά. Κάθε χρόνο, χιλιάδες παιδιά μεταφέρονται στα επείγοντα λόγω ατυχημάτων που θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί.
Από πτώσεις και εγκαύματα μέχρι πνιγμούς και δηλητηριάσεις, το σπίτι κρύβει παγίδες, ειδικά για παιδιά κάτω των 5 ετών.
Τα πιο συχνά ατυχήματα και πού συμβαίνουν
Οι σοβαρότεροι τραυματισμοί στα παιδιά σχετίζονται κυρίως με ατυχήματα από θερμότητα (όπως εγκαύματα και καψίματα) και πτώσεις από ύψος. Αναλόγως με την ηλικία του παιδιού, αλλάζει και το είδος του κινδύνου: Τα μεγαλύτερα παιδιά έχουν αυξημένες πιθανότητες να υποστούν κατάγματα, ενώ τα μικρότερα παιδιά, ιδίως κάτω των 5 ετών, είναι πιο επιρρεπή σε εγκαύματα, δηλητηριάσεις και κατάποση επικίνδυνων αντικειμένων.
Αυτές οι διαφοροποιήσεις δείχνουν πόσο σημαντικό είναι να προσαρμόζεται το περιβάλλον του σπιτιού ανάλογα με την ηλικία και τις ανάγκες κάθε παιδιού.
Οι πιο σοβαροί τραυματισμοί παιδιών θεωρούνται τα εγκαύματα και οι πτώσεις από ύψος. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να υποστούν κατάγματα σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τιο τα μικρότερα, ενώ αυτά είναι πιο επιρρεπή σε εγκαύματα και δηλητηριάσεις.
Ο μεγαλύτερος αριθμός ατυχημάτων συμβαίνουν στο σαλόνι/τραπεζαρία. Ωστόσο, τα πιο σοβαρά είναι αυτά που σημειώνονται στην κουζίνα και τις σκάλες.
Τι μπορεί να προκαλέσει ένα ατύχημα
Αν θέλουμε να τοποθετήσουμε χρονικά το πότε συμβαίνουν αυτά τα ατυχήματα, ένας μεγάλος αριθμός σημειώνεται αργά το απόγευμα ή νωρίς το βράδυ και κατά τη διάρκεια των σχολικών διακοπών και τα σαββατοκύρια, όταν τα παιδιά κατά κύριο λόγο βρίσκονται στο σπίτ.
Αναφορικά με τις αιτίες, παράγοντες, όπως στρες, ένας θάνατος στην οικογένεια, χρόνιες ασθένειες ή μία μετακόμιση αυξάνουν την πιθανότητα ενός ατυχήματος στο παιδί. Μερικά συμβαίνουν, όταν αλλάζει η καθημερινότητα ή όταν υπάρχει βιασύνη. Ανάμεσα στις αιτίες είναι η έλλειψη επιτήρησης ή όταν ξεφεύγουν της προσοχής του γονέα.
Τα σοβαρότερα ατυχήματα στο σπίτι και πώς να τα αποφύγετε
Τα παιδιά 0-4 ετών είναι τα πιο επιρρεπή σε ατυχήματα στο σπίτι, ενώ στατιστικά τα αγόρια είναι πιο πιθανό να εμπλακούν σε ένα ατύχημα σε σχέση με τα κορίτσια.
Καθώς τα παιδιά έχουν μεγάλη περιέργεια να ανακαλύψουν τον περίγυρό τους, δεν έχουν εμπειρία και συνεπώς δεν έχουν την αίσθηση του φόβου, κάτι που δημιουργεί τις συνθήκες να συμβούν άσχημα απρόοπτα.
Ακολουθούν τα πιο συχνά ατυχήματα στο σπίτι καθώς και τρόποι πρόληψής τους.
Ατυχήματα με γυαλί
Η αυξανόμενη χρήση γυάλινων επιφανειών και επίπλων στο σπίτι, όπως πόρτες, τραπέζια, παράθυρα και διαχωριστικά – έχει οδηγήσει σε αύξηση των ατυχημάτων που σχετίζονται με το γυαλί, ειδικά στα παιδιά. Κάθε χρόνο, παιδιά χάνουν τη ζωή τους μετά από σύγκρουση με τζάμια που δεν πληρούν τα απαραίτητα πρότυπα ασφαλείας. Άλλα τραυματίζονται σοβαρά από θραύσματα ποτηριών ή γυάλινων μπουκαλιών, τα οποία σπάνε ξαφνικά κατά τη χρήση.
Οι τραυματισμοί από γυαλί μπορεί να είναι βαθύτατοι, να προκαλέσουν μόνιμες βλάβες ή και αιμορραγία, και συχνά απαιτούν ράμματα ή χειρουργική επέμβαση. Η πρόληψη είναι ζωτικής σημασίας, ειδικά σε σπίτια με μικρά παιδιά.
Ακολουθούν πρακτικά βήματα για να διασφαλίσετε ότι το περιβάλλον του παιδιού είναι όσο το δυνατόν πιο ασφαλές:
- Αντικαταστήστε τα τζάμια με γυαλί ασφαλείας, σύμφωνα με το πρότυπο BS 6206 (όπως πολυεστερικά ή θερμικά ενισχυμένα τζάμια) – ιδιαίτερα σε χαμηλά σημεία, πόρτες και παράθυρα. Το πολυεστερικό γυαλί είναι ιδανικό, καθώς δεν θρυμματίζεται εύκολα και παρέχει επιπλέον ασφάλεια.
- Τοποθετήστε ειδική αντιθραυσματική μεμβράνη (shatter resistant film) στα υπάρχοντα τζάμια για να τα κάνετε πιο ανθεκτικά σε σπάσιμο.
- Όταν αγοράζετε έπιπλα που περιέχουν γυαλί, βεβαιωθείτε ότι συμμορφώνονται με τα πρότυπα ασφαλείας: BS EN 12521:2009, BS 14749:2005, BS EN 14072:2003, BS EN 12150-1:2000 και BS EN 12600:2002.
- Καθαρίστε άμεσα και με προσοχή κάθε σπασμένο γυαλί και πετάξτε το με ασφάλεια, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού.
Πτώσεις
Ένα από τα πλέον συχνότερα ατυχήματα στο σπίτι είναι οι πτώσεις, είτε από μπαλκόνια, είτε από παράθυρα, αλλά κυρίως από σκάλες. Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για απλά γλιστρήματα στο ίδιο επίπεδο. Όμως, οι πιο επικίνδυνες καταστάσεις προκύπτουν όταν το παιδί πέσει από ύψος, όπως:
- Από καρότσι ή καρεκλάκι φαγητού
- Από κρεβάτι ή αλλαξιέρα
- Από σκάλα ή μπαλκόνι
Τα σοβαρότερα τραύματα σημειώνονται όταν το παιδί πέσει από μεγάλο ύψος ή προσγειωθεί σε σκληρή, αιχμηρή ή θερμή επιφάνεια. Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας κινδύνου είναι το έντονο παιχνίδι μεταξύ παιδιών, όπως σπρωξίματα, κυνηγητό ή πάλη στο σπίτι. Τέτοια «αθώα» παιχνίδια μπορεί να οδηγήσουν σε πτώσεις ή ανατροπή βαριών αντικειμένων.
Πολλά ατυχήματα έχουν προκληθεί όταν ένα παιδί τραβά ή σπρώχνει έπιπλα, όπως βιβλιοθήκες, συρταριέρες ή τηλεοράσεις.
Για ένα μικρό παιδί, μια συρταριέρα μοιάζει με τέλειο «αναρριχητικό παιχνίδι», αλλά αν δεν είναι στερεωμένη στον τοίχο, μπορεί να ανατραπεί πολύ εύκολα και να προκαλέσει τραγικά αποτελέσματα.
Τι να κάνετε για να προστατεύσετε το παιδί σας:
- Τοποθετήστε προστατευτικές μπαριέρες ασφαλείας (σύμφωνα με το πρότυπο BS EN 1930:2011) στην κορυφή και στη βάση της σκάλας.
- Μην αφήνετε αντικείμενα που προκαλούν σκόνταμμα πάνω ή κοντά στα σκαλοπάτια (παιχνίδια, καλώδια, ρούχα).
- Ελέγχετε τακτικά τη σκάλα – αν το χαλί είναι φθαρμένο ή γλιστράει, επισκευάστε το ή αφαιρέστε το.
- Βεβαιωθείτε ότι τα κάγκελα είναι σταθερά και δεν έχουν κενά που ενθαρρύνουν το σκαρφάλωμα.
- Φροντίστε η σκάλα να είναι καλά φωτισμένη σε κάθε σημείο – ειδικά τη νύχτα.
- Τοποθετήστε παιδικά περιοριστικά στις μπαλκονόπορτες και τα παράθυρα, με δυνατότητα ανοίγματος σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
- Μην τοποθετείτε έπιπλα ή αντικείμενα κάτω από παράθυρα, γιατί ενδέχεται το παιδί να σκαρφαλώσει.
- Στερεώστε στον τοίχο κάθε έπιπλο ή συσκευή κουζίνας που μπορεί να ανατραπεί, όπως συρταριέρες, ντουλάπια ή ψυγεία.
Φωτιά
Οι φωτιές στο σπίτι αποτελούν έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους για τα παιδιά, καθώς πολλά παίζουν με σπίρτα ή αναπτήρες και μπορεί κατά λάθος να βάλουν φωτιά.
Τι να κάνετε:
- Κρατήστε τα σπίρτα και τους αναπτήρες μακριά από τη θέα του παιδιού
- Να έχετε πυροσβεστήρα στο σπίτι
- Να σβήνετε καλά και να πετάτε τα τσιγάρα
- Σε περίπτωση πυρκαγιάς να έχετε σχέδιο διαφυγής
- Τοποθετήστε ένα σύστημα ανίχνευσης καπνού
Εγκαύματα και καψίματα
Τα εγκαύματα και τα καψίματα είναι από τα πιο επώδυνα και σοβαρά ατυχήματα που μπορεί να υποστεί ένα παιδί. Πολλά περιστατικά που φτάνουν στα ΤΕΠ (Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών) οδηγούνται τελικά σε νοσηλεία και μακροχρόνια αποθεραπεία, ενώ αρκετά παιδιά μένουν με μόνιμα σημάδια ή ουλές.
Οι ζεστά ροφήματα είναι η συχνότερη αιτία εγκαυμάτων σε παιδιά κάτω των 5 ετών. Η επιδερμίδα τους είναι πολύ πιο ευαίσθητη από των ενηλίκων και ένα φλιτζάνι τσάι ή καφές μπορεί να προκαλέσει σοβαρό έγκαυμα ακόμη και 15 λεπτά μετά την παρασκευή του.
Απόλυτος κίνδυνος αποτελεί και το καυτό νερό του μπάνιου, το οποίο ευθύνεται για τον μεγαλύτερο αριθμό θανατηφόρων και σοβαρών εγκαυμάτων σε μικρά παιδιά κάθε χρόνο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, περίπου 500 παιδιά νοσηλεύονται και πάνω από 2.000 μεταφέρονται σε νοσοκομεία ετησίως λόγω εγκαυμάτων από νερό της μπανιέρας.
Επιπλέον, τα παιδιά διατρέχουν κίνδυνο από:
- Ανοιχτές φωτιές, σόμπες και κουζίνες
- Σίδερα, ψαλίδια μαλλιών και ισιωτικές
- Τσιγάρα, αναπτήρες, σπίρτα
- Ηλιακό έγκαυμα, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες
Πώς να προστατεύσετε το παιδί σας από εγκαύματα και καψίματα
- Μην κρατάτε ποτέ ζεστό ρόφημα και παιδί αγκαλιά ταυτόχρονα
- Μην αφήνετε μικρά παιδιά μόνα τους στο μπάνιο
- Τοποθετήστε τα ροφήματα μακριά από άκρες τραπεζιών ή πάγκων
- Προτιμήστε βραστήρες με συσπειρωμένο καλώδιο ή ασύρματους
- Κρατήστε τα μικρά παιδιά μακριά από την κουζίνα όσο είναι δυνατόν
- Ρυθμίστε το νερό της βρύσης στους 46°C ή εγκαταστήστε βαλβίδα ανάμιξης θερμοκρασίας
- Όταν ετοιμάζετε το μπάνιο, βάζετε πρώτα το κρύο νερό και δοκιμάζετε με τον αγκώνα πριν μπει το παιδί
- Στην κουζίνα, χρησιμοποιείτε τα πίσω μάτια και στρέφετε τις λαβές των κατσαρολών προς τα μέσα
- Κρατήστε σίδερα και συσκευές styling μαλλιών μακριά από παιδιά, ακόμη και όταν κρυώνουν
Δηλητηριάσεις
Τις περισσότερες φορές τα παιδιά βρίσκουν και βάζουν στο στόμα τους φάρμακα, απορρυπαντικά και καλυντικά, με αποτέλεσμα να παθαίνουν δηλητηρίαση.
Πώς να τις αποφύγετε:
- Κρατήστε χημικά και φάρμακα μακριά από τα παιδιά, κατά προτίμηση κλειδωμένα σε ντουλάπια.
- Αποθηκεύετε πάντα χημικά και καθαριστικά στην πρωτότυπη συσκευασία τους, με την ετικέτα σε εμφανές σημείο
- Μην αφήνετε ποτέ φάρμακα ή βιταμίνες σε προσιτό σημείο
- Ξεφορτωθείτε με ασφάλεια ό,τι δεν χρειάζεστε – μην κρατάτε παλιά ή ληγμένα φάρμακα
- Αποφύγετε φυτά με τοξικά φύλλα ή καρπούς (π.χ. πικροδάφνες, κοινά φυτά εσωτερικού χώρου) που μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα ή να είναι δηλητηριώδη αν καταποθούν
Πνιγμός, και ασφυξία από μικροαντικείμενα
Τα μωρά και τα μικρά παιδιά γνωρίζουν τον κόσμο με το στόμα. Γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε πνιγμό, ασφυξία και εισρόφηση μικρών αντικειμένων. Τα στατιστικά δείχνουν πως δεκάδες παιδιά χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους από φαινομενικά αθώα αντικείμενα, όπως παιχνίδια, φαγητά ή ακόμα και σακουλάκια για πάνες.
Τα πιο επικίνδυνα αντικείμενα για πνιγμό ή ασφυξία
- Μικρά παιχνίδια, μαρμάρινα, φιστίκια και μικροαντικείμενα
- Νάιλον σακουλάκια για πάνες (nappy sacks). Από το 2001, τουλάχιστον 14 βρέφη πέθαναν στο Ηνωμένο Βασίλειο αφού ασφυξία προκλήθηκε από nappy sack που κάλυψε το στόμα ή εισπνεύτηκε χωρίς να ακουστεί.
- Σταφύλια, ντοματίνια, μούρα και άλλα μικρά φρούτα μπορούν να φράξουν την αναπνευστική οδό αν δεν κοπούν σε μικρά κομμάτια
- Κορδόνια από στόρια/κουρτίνες, που μπορούν να προκαλέσουν στραγγαλισμό
- Μαξιλάρια, bumper, μαλακά παιχνίδια ή κουβέρτες στο λίκνο ή το καρότσι
Πνιγμός στο νερό
Τα παιδιά μπορεί να πνιγούν και σε μικρές ποσότητες νερού. Κατά συνέπεια θα πρέπει να βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση, όταν βρίσκονται κοντά ή μέσα στο νερό.
Συμβουλές πρόληψης για πνιγμό και ασφυξία:
- Επιλέγετε παιχνίδια κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού
- Απομακρύνετε μικρά αντικείμενα (όπως φιστίκια, μαρμάρινα, μικρές μπαλίτσες) από παιδιά κάτω των 3 ετών
- Διδάξτε τα μεγαλύτερα αδέρφια να κρατούν τα παιχνίδια τους μακριά από τα μικρότερα
- Μην αποθηκεύετε ποτέ nappy sacks μέσα ή κοντά στο λίκνο ή το καρότσι
- Αποφύγετε φυτά ή κατοικίδια στο υπνοδωμάτιο – ειδικά γάτες που μπορεί να ξαπλώσουν κοντά στο πρόσωπο του μωρού
- Κρατήστε τα κορδόνια από στόρια κοντά στον τοίχο, κομμένα και μακριά από παιδικά χέρια
- Κόβετε μαλακά φρούτα σε τέταρτα για να μειώσετε τον κίνδυνο πνιγμού
- Βάλτε το μωρό να κοιμάται ανάσκελα, με τα πόδια στο κάτω μέρος του λίκνου, χωρίς μαξιλάρια και κουκλάκια
- Μην χρησιμοποιείτε φουσκωτά παιδικά κρεβατάκια ή sleeping bags για βρέφη, ειδικά σε ταξίδια – υπάρχει κίνδυνος ασφυξίας
