Οι άφθες (αφθώδη έλκη) είναι μικρές, επώδυνες πληγές που εμφανίζονται στο εσωτερικό του στόματος, στα ούλα, τη γλώσσα, το εσωτερικό των χειλιών ή των παρειών.
Όπως εξηγεί σε άρθρο του ο παιδίατρος Κώστας Νταλούκας, εμφανίζονται συχνά στα παιδιά και μπορούν να προκαλέσουν δυσφορία, ειδικά κατά τη διάρκεια της σίτισης, της κατανάλωσης όξινων τροφών ή ποτών, ή του βουρτσίσματος των δοντιών.
Αιτίες
Οι ακριβείς αιτίες των αφθών δεν είναι πάντοτε ξεκάθαρες, αλλά πιθανοί παράγοντες περιλαμβάνουν:
- Τραυματισμός: Μικροτραυματισμοί από δάγκωμα, βουρτσίσμα ή ορθοδοντικά μέσα.
- Διατροφικές Ελλείψεις: Έλλειψη βιταμινών (Β12, φολικό οξύ) ή σιδήρου.
- Αλλεργίες: Ευαισθησία σε συγκεκριμένες τροφές ή συστατικά.
- Άγχος: Ψυχολογικό στρες ή έντονη κόπωση.
- Ανοσολογικές Διαταραχές: Προβλήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα ή αυτοάνοσα νοσήματα.
- Ιογενείς Λοιμώξεις: Ιοί όπως ο ιός του έρπητα (HSV), παρόλο που οι άφθες δεν είναι έρπης.
- Ορμονικές Αλλαγές: Σε μεγαλύτερα παιδιά ή εφήβους, οι ορμονικές αλλαγές μπορεί να παίζουν ρόλο.
- Συστηματικές Ασθένειες: Σπανιότερα, νοσήματα όπως η νόσος του Crohn ή η κοιλιοκάκη συνδέονται με επαναλαμβανόμενες άφθες.
Συμπτώματα
Μικρές, στρογγυλές ή οβάλ πληγές με λευκό ή κίτρινο κέντρο και κόκκινο περίγυρο.
Επώδυνη αίσθηση, ειδικά κατά τη διάρκεια της κατανάλωσης τροφών ή ποτών.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να συνοδεύονται από πυρετό, πρήξιμο στους λεμφαδένες ή κακουχία, ιδίως αν είναι πολλές.
Διάρκεια
Οι άφθες συνήθως υποχωρούν μόνες τους μέσα σε 7-10 ημέρες, χωρίς να αφήσουν σημάδια.
Αντιμετώπιση
Ανακούφιση από τον πόνο
- Χρήση τοπικών αναισθητικών, όπως γέλες λιδοκαΐνης (προσοχή στη χρήση σε μικρά παιδιά, σύμφωνα με την ηλικία και την ασφάλεια).
- Ξέπλυμα με φυσιολογικό ορό ή διάλυμα μαγειρικής σόδας (1 κουταλάκι σε ένα ποτήρι νερό).
- Στοματικά διαλύματα με χλωρεξιδίνη, για την αποφυγή δευτερογενών λοιμώξεων.
Αποφυγή ερεθιστικών παραγόντων
- Όξινες ή πικάντικες τροφές, όπως εσπεριδοειδή, χυμοί ή καρυκεύματα.
- Σκληρές τροφές που μπορούν να τραυματίσουν το βλεννογόνο.
- Καλή Στοματική Υγιεινή:
- Απαλό βούρτσισμα με οδοντόβουρτσα μαλακής τρίχας.
- Διατροφική Υποστήριξη
- Έλεγχος για ελλείψεις βιταμινών και, εάν χρειάζεται, συμπληρώματα.
Φαρμακευτική Θεραπεία (σε σοβαρές περιπτώσεις):
- Κορτικοστεροειδή (τοπικά ή συστηματικά, σπάνια και μόνο με ιατρική παρακολούθηση).
- Αντιφλεγμονώδη
Πότε να Επισκεφθείτε Παιδίατρο
- Αν οι άφθες είναι πολύ μεγάλες, πολυάριθμες ή δεν υποχωρούν μετά από 2 εβδομάδες.
- Αν συνοδεύονται από υψηλό πυρετό, έντονη κακουχία ή πρήξιμο στους λεμφαδένες.
- Αν παρατηρούνται συχνά ή συνοδεύονται από άλλα συστηματικά συμπτώματα.
