Οι καλοκαιρινές βουτιές κρύβουν μερικούς απρόσμενους κινδύνους που μπορούν να μετατρέψουν το παιχνίδι στη θάλασσα σε δυσάρεστη εμπειρία.
Το τσίμπημα από αχινό, δράκαινα ή σκορπίνα είναι τρία από τα πιο συχνά περιστατικά που προκαλούν έντονο πόνο, πρήξιμο και σοβαρές επιπλοκές αν δεν αντιμετωπιστούν σωστά.
Το να γνωρίζετε τα συμπτώματα, τις διαφορές ανάμεσα στα τσιμπήματα και τα πρώτα βήματα για ανακούφιση είναι το κλειδί για να παραμείνετε ασφαλείς και να συνεχίσετε τις διακοπές σας χωρίς φόβο.
Τσίμπημα από αχινό
Οι αχινοί είναι μικρά θαλάσσια πλάσματα που συναντώνται σε όλο τον κόσμο. Το σώμα τους καλύπτεται από αγκάθια και μπορούν να προκαλέσουν πολύ επώδυνο τσίμπημα αν τα ακουμπήσετε ή τα πατήσετε. Τα τσιμπήματα συχνά συνοδεύονται από ερυθρότητα και πρήξιμο, ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν αδυναμία, σοκ ή ακόμη και παράλυση.
Οι αχινοί ζουν τόσο σε ζεστά όσο και σε κρύα νερά, αλλά συνήθως προτιμούν σχετικά ρηχές περιοχές, όπως βραχότοπους, κοραλλιογενείς υφάλους ή βράχια που σκεπάζονται από κύματα. Δεν είναι επιθετικοί οργανισμοί, αλλά επειδή βρίσκονται συχνά σε περιοχές όπου κολυμπούν ή περπατούν άνθρωποι, η επαφή μαζί τους είναι αρκετά πιθανή. Έτσι, μπορεί να προκύψει ένα τσίμπημα χωρίς να το καταλάβετε.
Παρότι είναι πανέμορφοι, οι αχινοί μπορούν να προκαλέσουν έντονο πόνο σε περίπτωση άμεσης επαφής. Οι περισσότεροι άνθρωποι τσιμπιούνται όταν τους πατούν κατά λάθος ή τους αγγίζουν σε νερά με περιορισμένη ορατότητα, καθώς οι αχινοί κρύβονται στις σχισμές κατά τη διάρκεια της ημέρας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά, τους πιάνουν με το χέρι χωρίς να γνωρίζουν τον κίνδυνο.
Ποια είναι τα συμπτώματα από τσίμπημα αχινού;
Το τσίμπημα προκαλεί άμεσο, οξύ πόνο. Συνήθως αφήνει μικρές τρύπες στο δέρμα (διατρήσεις), που αν δεν καθαριστούν καλά, μπορεί να μολυνθούν. Η περιοχή γίνεται κόκκινη και πρησμένη, ενώ αν το δέρμα διαπεραστεί, το σημείο συχνά παίρνει ένα μπλε-μαύρο χρώμα μελανιάς.
Πολλαπλά και βαθιά τσιμπήματα μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρά, ειδικά αν συνοδεύονται από συμπτώματα όπως:
- αδυναμία
- μυϊκούς πόνους
- σοκ
- παράλυση
- έντονη κόπωση
Αυτά τα συμπτώματα μπορούν να οδηγήσουν σε αναπνευστική ανεπάρκεια και ακόμη και θάνατο.
Ο αχινός διαθέτει δύο αμυντικούς μηχανισμούς. Ο πρώτος είναι τα μακριά, δηλητηριώδη αγκάθια του, που είναι αρκετά αιχμηρά ώστε να διαπεράσουν το δέρμα και να σπάσουν μέσα στο σώμα. Ο δεύτερος μηχανισμός είναι πιο ενεργός και λέγεται «πεδισελλάρια». Πρόκειται ουσιαστικά για μικρά σαγόνια που μπορούν να απελευθερώσουν δηλητήριο.
Οι διατρήσεις από τα αγκάθια προκαλούν έντονο πόνο, ιδιαίτερα όταν αυτά διεισδύουν βαθύτερα στον ιστό.
Αρχική φροντίδα για τσίμπημα αχινού
Εάν σας τσιμπήσει αχινός, αφαιρέστε αμέσως όποιο κομμάτι του έχει μείνει μέσα στο δέρμα σας. Χρησιμοποιήστε τσιμπιδάκι για τα μεγάλα αγκάθια. Ένα ξυραφάκι μπορεί να σας βοηθήσει να ξύσετε απαλά τις πεδισελλάριες.
Καθαρίστε καλά την περιοχή με σαπούνι και νερό και για την ανακούφιση του πόνου, μπορείτε να πάρετε παυσίπονα χωρίς ιατρική συνταγή, όπως ιβουπροφαίνη (Advil, Motrin) ή παρακεταμόλη (Depon, Panadol).
Χρησιμοποιήστε αντιβιοτική αλοιφή (π.χ. Neosporin) στην περιοχή τουλάχιστον τρεις φορές την ημέρα. Αν η περιοχή φαγουρίζει, μπορείτε να βάλετε υδροκορτιζόνη.
Διακόψτε αμέσως τη χρήση υδροκορτιζόνης και καλέστε τον γιατρό σας αν παρατηρήσετε σημάδια λοίμωξης, όπως:
- πρήξιμο
- ζέστη ή ερυθρότητα
- πυρετό
- έντονο πόνο
Πότε να δείτε γιατρό
Για βαθιές διατρήσεις, χρειάζεται ιατρική εκτίμηση.
Αν ο πόνος επιμένει για περισσότερες από τέσσερις ημέρες, επικοινωνήστε με γιατρό. Αν εμφανίσετε οποιοδήποτε σημάδι λοίμωξης, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια. Αν εμφανιστούν σοβαρά συμπτώματα όπως:
- μυϊκή αδυναμία
- παράλυση
- μυϊκοί πόνοι
- έντονη κόπωση
- ζητήστε περίθαλψη
Ο γιατρός θα σας ρωτήσει για το περιστατικό, θα εξετάσει το σημείο και ενδεχομένως να κάνει ακτινογραφία για να εντοπίσει και να αφαιρέσει αγκάθια που έχουν παραμείνει. Μπορεί να συστήσει αντιτετανικό εμβόλιο.
Αν υπάρχει λοίμωξη, θα σας συνταγογραφήσει αντιβιοτικά. Πρέπει να ολοκληρώσετε όλη τη θεραπεία, ακόμη κι αν τα συμπτώματα υποχωρήσουν. Σε σοβαρές λοιμώξεις, ίσως χρειαστεί νοσηλεία για ενδοφλέβια αντιβίωση.
Αγκάθια που έχουν σφηνωθεί κοντά σε αρθρώσεις ή βαθιά στον ιστό μπορεί να απαιτήσουν χειρουργική αφαίρεση.
Μπορεί να προκαλέσει άλλα προβλήματα;
Αν δεν αντιμετωπιστεί, το τσίμπημα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές. Η πιο συχνή είναι η λοίμωξη από τις πληγές, που μπορεί να εξελιχθεί γρήγορα.
Τυχόν αγκάθια που έχουν σπάσει μέσα στο σώμα μπορεί να προχωρήσουν βαθύτερα, προκαλώντας βλάβες σε ιστούς, οστά ή νεύρα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση ιστών, δυσκαμψία στις αρθρώσεις ή αρθρίτιδα. Αν παρατηρήσετε νέκρωση (θάνατο ιστών), μεταβείτε άμεσα στο νοσοκομείο.
Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να παρουσιαστεί δύσπνοια ή αναπνευστική ανεπάρκεια, που απαιτεί άμεση παροχή οξυγόνου και πιθανή διασωλήνωση.
Με την κατάλληλη φροντίδα, ο πόνος και τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν μέσα σε πέντε ημέρες. Αν ο πόνος συνεχίζεται ή εμφανιστούν σημάδια λοίμωξης ή άλλες επιπλοκές, επισκεφθείτε γιατρό το συντομότερο δυνατό.
Αν σας τσιμπήσει δρακαινα ή σκορπινα
Οι δράκαινες ανήκουν στην οικογένεια των τραχινιδών. Η μεγάλη δράκαινα (Trachinus araneus) χαρακτηρίζεται από το μικρότερο κεφάλι το οποίο καταλήγει σε ένα στόμα το οποίο έχει διεύθυνση προς τα πάνω. Μπορεί να φτάσει στα 40 εκατοστά και είναι αρκετά επικίνδυνη.
Έχει επτά δηλητηριώδεις αγκαθωτές ακτίνες στο ραχιαίο πτερύγιο, ενώ και στην άκρη του επικαλύμματος υπάρχει ένα αγκάθι. Αυτά συνδέονται με δηλητηριώδεις αδένες, το δηλητήριο των οποίων ενεργεί τόσο στο νευρικό σύστημα του ανθρώπου όσο και στο αίμα όταν αυτός έχει την ατυχία να τσιμπηθεί.
Ο κίνδυνος: Το τσίμπημα της δράκαινας είναι εξαιρετικά επώδυνο. Το αποτέλεσμα σε αυτή την περίπτωση είναι ο έντονος και με διάρκεια πόνος, η λιποθυμία, ο εμετός και ο υψηλός πυρετός.
Οι παρενέργειες ενός τέτοιου τσιμπήματος διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο ανάλογα με τις άμυνες και τις αντιστάσεις του οργανισμού του.
Τι να κάνετε: Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να βγείτε αμέσως έξω από το νερό και αν είναι δυνατόν να επισκεφθείτε ένα σημείο που θα μας προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες. Αυτό είναι σημαντικό γιατί το τσίμπημα μιας δράκαινας (όσο μεγαλύτερη είναι σε μέγεθος, τόσο πιο επώδυνο το τσίμπημα) μπορεί σε ορισμένους να δημιουργήσει αλλεργικό σοκ με πολύ άσχημα επακόλουθα.
Το δηλητήριο της δράκαινας είναι θερμοδιασπώμενο, αν θερμανθεί πάνω από τους 50 βαθμούς αδρανοποιείται. Με προσοχή λοιπόν, θερμαίνουμε το τραύμα και πάτε σε γιατρό .
Οι ψαράδες που γνωρίζουν από αυτά, προτείνουν να πλησιάσουμε με ιδιαίτερη προσοχή (για να μην πάθουμε έγκαυμα) την καύτρα ενός τσιγάρου στην πληγή.
Τσίμπημα από σκορπίνα
Ένα τσίμπημα σκορπίνας προκαλεί έντονο πόνο και πρήξιμο στο σημείο του τσιμπήματος. Το πρήξιμο μπορεί να εξαπλωθεί και να επηρεάσει ολόκληρο το χέρι ή το πόδι μέσα σε λίγα λεπτά.
Τα συμπτώματα:
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Κατάρρευση (σοκ)
- Χαμηλή αρτηριακή πίεση και αδυναμία
- Ακανόνιστος καρδιακός παλμός
- Αιμορραγία.
- Πιο ανοιχτό χρώμα στο δέρμα της περιοχής γύρω από το σημείο του τσιμπήματος.
- Έντονος πόνος στο σημείο του τσιμπήματος. Ο πόνος μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα σε ολόκληρο το άκρο.
- Το χρώμα του δέρματος αλλάζει καθώς μειώνεται η ποσότητα οξυγόνου που τροφοδοτεί την περιοχή.
- Κοιλιακό άλγος
- Διάρροια
- Ναυτία και έμετος
- Ανησυχία
- Παραλήρημα (διέγερση και σύγχυση)
- Λιποθυμία
- Πυρετός (από μόλυνση)
- Πονοκέφαλος
- Μυϊκή σύσπαση
- Μούδιασμα και μυρμήγκιασμα που εξαπλώνεται από το σημείο του τσιμπήματος
- Παράλυση
- Επιληπτικές κρίσεις
- Τρέμουλο
Απαιτούμενη φροντίδα
Ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια και επικοινωνήστε με τις τοπικές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
