«Αχ Ρόζα Ρόζα Ροζαλία, πάμε μαζί στη συναυλία…»
Είναι ένα από τα πιο αγαπημένα τραγούδια και ίσως η κορυφαία τραγουδιστική στιγμή της. Ο λόγος για το αριστουργηματικό τραγούδι «Ρόζα Ροζαλία» σε στίχους Μαριανίνας Κριεζή και μουσική Λένας Πλάτωνος, το οποίο κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 1980, σε ένα επεισόδιο της ραδιοφωνικής εκπομπής “Εδώ Λιλιπούπολη”, στο Τρίτο Πρόγραμμα επί Μάνου Χατζιδάκι.
Το επεισόδιο γράφτηκε ειδικά για να υπηρετήσει την παρθενική ραδιοφωνική του μετάδοση.
Στο βιβλίο “Στον καιρό της Λιλιπούπολης” ο δημοσιογράφος, ραδιοφωνικός παραγωγός και συγγραφέας Γιώργος Αλλαμανής, κατέγραψε για πρώτη φορά την ιστορία κι όλα όσα σχετίζονται με τη δημιουργία της θρυλικής ραδιοφωνικής εκπομπής “Εδώ Λιλιπούπολη”.
Το ροζ ήταν το αγαπημένο χρώμα της στιχουργού που τον Φεβρουάριο του 2022 μετακόμισε ανεπίστροφα σ’ ένα αρχοντικό στο Πόρτο Λίλι. Η Μαριανίνα Κριεζή στον γάμο της, περίπου 15 χρόνια μετά τη “Ροζαλία”, είχε απαιτήσει απ’ όλους τους καλεσμένους να φορούν ροζ ρούχα.
Της πήρε έξι μήνες για να γράψει το τραγούδι. Στη Λένα Πλάτωνος πάλι, που αγαπάει κι αυτή το ροζ, πήρε πέντε λεπτά για να το συνθέσει.
«Ένα βράδυ του ’80 μου το άφησε περνώντας απ’ το σπίτι μου η Μαριανίνα και μου είπε “Πάρ’ το, βρε Λένα, το ’γραφα για σένα έξι μήνες”. Κάθομαι στο πιάνο και το παίζω. Μέσα σε πέντε λεπτά είχε βγει! Μόλις το τελείωσα το έπαιξα πολλές φορές. Έκλαψα πολύ. Είχα χωρίσει τότε, αλλά ήμουν πάλι ερωτευμένη. Μάλλον με τον έρωτα! Γι’ αυτό και το “Αχ Ρόζα, Ρόζα Ροζαλία” του τραγουδιού. Σαν το “αχ” του έρωτα», είχε δηλώσει το 2006 η Λένα Πλάτωνος στη Ναυτεμπορική.
Την άλλη μέρα, αφού στέγνωσαν τα δάκρυα-τεκμήρια αυτοπεποίθησης, τηλεφώνησε στον Χατζιδάκι. «Έφτιαξα ένα τραγούδι και σας το χαρίζω». Το ακούει. «Θαύμα είναι, παιδί μου, θαύμα… νευρωτικό πλάσμα!», είχε σημειώσει.
Τι ήταν η «Ροζαλία»
Τι ήταν όμως η “Ροζαλία”; Την απορία είχε λύσει η ίδια η Μαριανίνα Κριεζή τον Αύγουστο του 2018, όταν ο Γιώργος Αλλαμανής παρέα με τον ραδιοφωνικό παραγωγό Σιδερή Πρίντεζη, την επισκέφθηκαν στην Ερέτρια.
«Λοιπόν, η Ροζαλία (όπως αφηγείται η ίδια η Μαριανίνα Κριεζή) ήταν ένα απ’ τα καράβια του αγώνα με τους Τούρκους, ένα μαύρο καράβι προγόνου μου τουρκοφάγου. Αυτουνού από μια σειρά συμπτώσεων, κάποια στιγμή, είχα κληρονομήσει και το σπίτι του στην Ύδρα, που το πούλησα βεβαίως, δεν μπορούσα να το κρατήσω. Πάρα πολύ αυστηρός εκείνος. Θα τον δεις κι εσύ. Αν βάλεις Αντώνιος Κριεζής, θα δεις μια πάρα πολύ αυστηρή φάτσα με κάτι μουστάκες. Αυστηρό σπίτι. Ήταν ένα σκαρί από τα πανέμορφα υδραίικα σκαριά, τα μαύρα. Δεν παντρεύτηκε αυτός ποτέ. Κι έλεγα “Τι είναι αυτή η Ροζαλία;”. Και μου ’χε μπει, πάντα, ότι κάποιαν είχε ερωτευτεί που πέθανε κι έκανε και το μαύρο αυτό το σκαρί. Έτσι ήθελα να είναι αυτή η Ροζαλία. (…) Δεν μελοποιείται εύκολα, είναι περίεργο τραγούδι, πολύ. Και είχα τη Λένα στο νου μου. Λέω “τώρα με τη Λένα είναι μια ευκαιρία. Κάτσε να το γράψω, που πάντα ήθελα να γράψω για του παππού το καράβι”» (απόσπασμα από συνέντευξη με τη Μαριανίνα Κριεζή για το βιβλίο “Στον Καιρό της Λιλιπούπολης”).
Η πρώτη ηχογράφηση του “Ρόζα Ροζαλία” σώζεται μισο-ενσωματωμένη στη δράση στα επεισόδια της “Λιλιπούπολης” όπως μεταδόθηκαν από το Τρίτο – όχι στα πέντε LP με επανασκηνοθετημένα και επανηχογραφημένα επεισόδια που κυκλοφόρησαν το 1981.
Εκεί, τη φωνή της πρωτοεμφανιζόμενης στη ραδιοφωνία (ως τραγουδίστριας της “Λιλιπούπολης”) Νένας Βενετσάνου, η Ροζαλία ακούγεται ανυπέρβλητη. Δυστυχώς ποτέ δεν δισκογραφήθηκε.
Στον διπλό δίσκο με τραγούδια της εκπομπής (1980) ερμήνευσε το τραγούδι η ίδια η Πλάτωνος. Αργότερα, σε δίσκο λιλιπουπολιτικής συναυλίας στον Βόλο (2001) καταγράφηκε με τη φωνή της Σαβίνας Γιαννάτου. Και στις δύο εκτελέσεις – λαμπρές κατά τα άλλα – το tempo είναι πιο γρήγορο απ’ ότι στην υποβλητική εκτέλεση με τη Βενετσάνου.
Ας το ακούσουμε
Οι στίχοι
Στη ροδοζαχαρένια παραλία
μιλούσαν όλοι για τη Ρόζα Ροζαλία,
που `χε στα δυο της μάγουλα
λιγάκι κρέμα φράουλα
κι έβγαζε βόλτα μες στην ροζ ανατολή,
το γουρουνάκι της το τριανταφυλλί.
Και σύννεφα από ροζ πουλιά
φλαμίγκος της κελαηδούσανε
Ρόζα Ροδαλία.
Αχ Ρόζα, Ρόζα Ροζαλία
πάμε μαζί στη συναυλία,
ν’ ανθίσει μ’ όλα τα βιολιά
μια ροζ μεγάλη βυσσινιά
στο πρώτο μας φιλί.
Στη ροδοζαχαρένια παραλία
μιλούν ακόμα για τη Ρόζα Ροζαλία
και λένε πως την Άνοιξη,
σα ρόδινη ανάμνηση,
περνάει πέρα μες Στη ροζ ανατολή,
το γουρουνάκι της το τριανταφυλλί.
Και κάποια ροζοπάλινη λατέρνα
ακόμα παίζει το Ρόζα Ροδαλία.
Αχ Ρόζα, Ρόζα Ροζαλία
πάμε μαζί στη συναυλία,
ν’ ανθίσει μ’ όλα τα βιολιά
μια ροζ μεγάλη βυσσινιά
στο πρώτο μας φιλί.
*Κεντρική φωτογραφία άρθρου: Ρόζα Ροζαλία ή το ροζ χρώμα της Μαριανίνας Κριεζή (Τα τραγούδια της Λιλιπούπολης – Εκδόσεις Μικροσκόπιο)
Με πληροφορίες από τη Lifo
