Λίγο πριν βουλιάξει στις μικρές απορίες της ζωής κάθε γονέα, μια μαμά συνειδητοποιεί ότι έχει αποκτήσει έναν νέο, σύμμαχο: την τεχνητή νοημοσύνη.
«Κάθε πότε πρέπει να πλένω τα πουλόβερ του μικρού μου; Μπορείς να μου προτείνεις μια συνταγή για μάφιν χωρίς ζάχαρη; Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε έναν πτερανόδοντα, έναν πτεροδάκτυλο κι έναν πτερόσαυρο;
Τον τελευταίο καιρό, όλες αυτές τις απορίες τις απευθύνω στο ChatGPT και μέσα σε δευτερόλεπτα έχω απάντηση. Παρότι προσεγγίζω όσα μου δίνει με προσοχή, δεν ντρέπομαι να παραδεχτώ ότι η τεχνητή νοημοσύνη έχει γίνει ένας απρόσμενος σύμμαχος στο γονεϊκό μου ταξίδι.
Με εκατομμύρια χρήστες κάθε εβδομάδα, σίγουρα δεν είμαι ο μόνος γονιός που καταφεύγει σε ένα chatbot. Μια μελέτη του 2024 έδειξε ότι περίπου το 71% των γονέων έχει χρησιμοποιήσει το ChatGPT και περισσότεροι από τους μισούς ειδικά για θέματα ανατροφής παιδιών, αναζητώντας στρατηγικές και δραστηριότητες», σημειώνει η μητέρα.
Η άνοδος των chatbots στους γονείς
Μία από τις μεγαλύτερες τάσεις του 2025 είναι τα chatbots με τεχνητή νοημοσύνη. Αν δεν έχεις εγκαταστήσει ακόμη κάποια εφαρμογή, ή αν πιστεύεις ότι «AI» είναι ακόμη η ταινία του 2001 με τον Haley Joel Osment, ώρα να ανανεωθείς.
Ένα γενετικό chatbot προσομοιώνει ανθρώπινη συνομιλία δημιουργώντας απαντήσεις σε πραγματικό χρόνο. Το ChatGPT είναι από τα πιο γνωστά. Μπορεί να απαντά ερωτήσεις, να γράφει και να επεξεργάζεται κείμενα, να αναλύει πληροφορίες και να δημιουργεί εικόνες.
Οι χρήστες του σχεδόν διπλασιάστηκαν από 400 εκατομμύρια εβδομαδιαίως τον Φεβρουάριο του 2025 σε περίπου 800 εκατομμύρια τον Ιούνιο του 2025, κάνοντάς το πιθανότατα τη γρηγορότερα αναπτυσσόμενη εφαρμογή όλων των εποχών.
Και ενώ το ChatGPT παραμένει το πιο δημοφιλές, ολοένα και περισσότερες εφαρμογές απευθύνονται συγκεκριμένα σε γονείς: AI Chat for Parents, Parent GPT, αλλά και εργαλεία όπως Familymind, Milo, Goldee και Claude, που λειτουργούν ως ψηφιακοί βοηθοί για οργάνωση οικογένειας, λίστες καθηκόντων και προγράμματα.
Οι κουρασμένες και υπερφορτωμένες μαμάδες το να αναθέτουν χαμηλού ρίσκου απορίες στην τεχνολογία μοιάζει αυτονόητο. Το ChatGPT είναι γρήγορο, θετικό και διαθέσιμο 24/7.
Η Claudia Hoetzel, coach γονέων και παιδαγωγός, εξηγεί ότι για κάποιους γονείς είναι πιο εύκολο να απευθυνθούν σε ένα chatbot παρά στον σύντροφο ή έναν ειδικό. Το καταλαβαίνω — η AI δεν θα με κρίνει για όσα «θα έπρεπε να ξέρω ήδη».
Τι κάνουν οι γονείς με το AI
Η AI δεν απαντά απλώς σε ερωτήσεις, αλλάζει τον τρόπο που οι γονείς αναζητούν υποστήριξη.
Γρήγορες απαντήσεις
Οι νέοι γονείς έχουν συνήθως ατελείωτες απορίες. «Οι γονείς μωρών χρησιμοποιούν chatbots για να κατανοήσουν συμπεριφορές, να οργανώσουν ύπνο και τάισμα και να ενισχύσουν τη σχέση τους με το μωρό», λέει η Sophie Pierce, PsyD. Άλλοι τα χρησιμοποιούν για να καταλάβουν σημειώσεις παιδιάτρων ή να παρακολουθούν ορόσημα ανάπτυξης.
Σε αγχωτικές στιγμές, όπως «το παιδί μου δεν θέλει να κοιμηθεί» ή «δεν θέλει να φύγει το πρωί από το σπίτι», ένα chatbot δίνει άμεσα μια αίσθηση κατεύθυνσης.
Ψυχική υγεία
Οι γονείς στρέφονται όλο και περισσότερο στα chatbots για υποστήριξη ψυχικής υγείας. Η Dr. Pierce λέει ότι μπορούν να αποτελέσουν ένα πρώτο βήμα για εξαντλημένους γονείς, «ξεμπλοκάροντας» την σκέψη τους όταν νιώθουν καταβεβλημένοι.
Η Yoky Matsuoka, CEO του Panasonic Well και μητέρα τεσσάρων παιδιών, λέει ότι τα χρησιμοποιεί καθημερινά: «Όταν περνώ δύσκολες περιόδους, μου θυμίζουν πρακτικούς τρόπους φροντίδας, όπως το τρέξιμο ή ο διαλογισμός. Ξέρω ότι πρέπει να τα κάνω, αλλά είναι καλό να μου το υπενθυμίζει κάποιος».
Ωστόσο, το AI δεν πρέπει ποτέ να αντικαθιστά επαγγελματική βοήθεια, ακόμη κι αν κάποιες μελέτες δείχνουν ότι οι γονείς την εμπιστεύονται περισσότερο από τους γιατρούς.
Καθημερινότητα
Τα chatbots είναι επίσης ιδανικά για ιδέες δραστηριοτήτων, συγκρίσεις προϊόντων μωρού, επιλογή καροτσιού, ακόμα και προγραμματισμό θεματικών πάρκων.
Ο Jacobson αναφέρει ότι πολλοί τα χρησιμοποιούν για συνταγές για «δύσκολους» μικρούς φαγάδες και για απλοποίηση πολύπλοκων θεμάτων.
Η Matsuoka λέει ότι έχει γλιτώσει ώρες από ταξιδιωτικό προγραμματισμό, ενώ τα χρησιμοποιεί και για να γράψει σημειώματα σε δασκάλους, να βελτιώσει τον τόνο email και να μεταφράσει έγγραφα.
Οι κίνδυνοι των chatbots
Αν και ακούγονται σαν διαδικτυακοί super-helpers, οι ειδικοί τονίζουν ότι μπορούν να βοηθήσουν, αλλά και να μπερδέψουν.
Ο Jacobson είναι ξεκάθαρος: «Τα γενικά μοντέλα δεν βασίζονται σε επιστημονικά τεκμηριωμένη γονεϊκή γνώση. Μπορεί να δώσουν λάθος ή προκατειλημμένες συμβουλές. Δεν γνωρίζουν το παιδί σου, την οικογένειά σου ή τη στιγμή που ζεις».
Επιπλέον, η συνεχής αναζήτηση «διαβεβαίωσης» από το AI μπορεί να εντείνει το άγχος. Η Dr. Pierce προειδοποιεί ότι η υπερβολική χρήση μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη απομόνωση: οι πραγματικές σχέσεις ενισχύουν δεξιότητες όπως η ενσυναίσθηση, η δημιουργικότητα και η αίσθηση του ανήκειν.
Πώς να χρησιμοποιούμε το AI με ασφάλεια ως γονείς
Όπως κάθε εργαλείο στην ανατροφή παιδιών, το θέμα είναι η ισορροπία.
Η Hoetzel λέει ότι η AI είναι ιδανική για «μια γρήγορη βάση πληροφοριών» όταν ο χρόνος ή η ενέργεια είναι περιορισμένα, αλλά όχι για να αντικαθιστά εμπειρία, ένστικτο ή επαγγελματική βοήθεια.
Ο Jacobson προσθέτει: «Χρησιμοποιήστε την ως συνεργάτη ιδεών, όχι ως ειδικό. Φιλτράρετε όσα λέει μέσα από τη δική σας κρίση και γνώση του παιδιού σας. Εσείς είστε ο αληθινός ειδικός».
Η Pierce υπογραμμίζει τη σημασία του πλαισίου: οι πληροφορίες μπορεί να βασίζονται σε γενικά μοτίβα, όχι στις δικές σας ανάγκες, πολιτισμικό υπόβαθρο ή δυναμική οικογένειας.
Τέλος, μην ξεχνάτε την ιδιωτικότητα: «Μην μοιράζεστε ευαίσθητες πληροφορίες αν δεν είστε πραγματικά άνετοι με αυτό», λέει ο Jacobson.
Και τι γίνεται με το μέλλον;
Οι δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης εναι τεράστιες. Το ζητούμενο τώρα είναι η επιστήμη να προλάβει την τεχνολογία.
«Τα πράγματα κινούνται πολύ γρήγορα», λέει ο Jacobson. «Χρειαζόμαστε περισσότερη έρευνα ώστε να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις και να χτίσουμε τα σωστά συστήματα ασφαλείας».
