Το παρόν άρθρο καλείται να απαντήσει στο ερώτημα αν και κατά πόσο επηρεάζει η παρούσα κρίση την υποβοηθούμενη ή ακόμα και τη φυσική αναπαραγωγή. Επηρεάζονται τα παραγόμενα έμβρυα από τον ιό, υπάρχουν επιπλοκές συσχετιζόμενες, τι συμβαίνει με τις προσπάθειες εξωσωματικής σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο; Τι γινόταν σε προηγούμενες ιστορικές περιόδους, όπου η ανθρωπότητα απειλείτο από αντίστοιχες λοιμώδεις λαίλαπες;
Τι λένε τα μέχρι τώρα δεδομένα
Οφείλει κανείς να ξεκινήσει από την παραδοχή ότι ο συγκεκριμένος ιός είναι ένας καινούριος ιός την επίδραση του οποίου στην εμβρυική ανάπτυξη είναι αδύνατο να γνωρίζουμε, δεδομένης της πολύ πρόσφατης εμφάνισής του στον πλανήτη. Αν λάβουμε λοιπόν, υπ’όψιν ότι το πρώτο περιστατικό μόλυνσης από το συγκεκριμένο στέλεχος ιού αναφέρθηκε τον Δεκέμβριο στην επαρχία UHAN της Κίνας εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι καμία από τις συλλήψεις εκείνης της περιόδου δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα. Επομένως, δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα για να απαντήσει κανείς στο ερώτημα, αν ο ιός αυτός επηρεάζει το πρώτο ή το δεύτερο τρίμηνο της κύησης. Μέχρι στιγμής πάντως κανένα από τα νεογνά νοσούντων γυναικών δεν βρέθηκε θετικό στον ιό και σε κανένα δείγμα αμνιακού υγρού από πάσχουσα μητέρα δεν έχει ανιχνευθεί ο COVID, γεγονός το οποίο αναδεικνύει τη σχετική απουσία μετάδοσης στα έμβρυα, τουλάχιστον στο τρίτο τρίμηνο της κύησης. Επιπλέον, πρέπει κανείς να σημειώσει ότι από τα μέχρι τώρα δεδομένα ο εφιάλτης αυτός που πλήττει τον πλανήτη μας απειλεί περισσότερο τις προχωρημένες ηλικιακές ομάδες και αφήνει περισσότερο ανέπαφες τις νεαρότερες. Με άλλα λόγια, οι ενδείξεις είναι ενθαρρυντικές και καθησυχαστικές για τα παραγόμενα έμβρυα είτε με τη φυσική είτε με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή αλλά, αποδείξεις για αυτό θα έρθουν λίγο ή πολύ αργότερα.
Συστάσεις για αναστολή εμβρυομεταφορών, αλλά χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση
Υπό το πρίσμα αυτής της επιστημονικής αβεβαιότητας, αλλά κυρίως για λόγους αποφυγής συνωστισμού, άσκοπων μετακινήσεων και ιατρονομικών (medico-legal) συνεπειών οι δύο μεγαλύτεροι παγκόσμιοι φορείς ιατρών αναπαραγωγικής ιατρικής (ASRM και ESHRE) έσπευσαν, με περίσσεια ζήλου κατά την προσωπική μου άποψη, να “συστήσουν” αναστολή εμβρυομεταφορών με ταυτόχρονη διατήρηση ωοληψιών και κατ’ εξαίρεση εξυπηρέτηση περιστατικών που θεωρούνται επείγοντα από ιατρικής άποψης. Αν η απόφαση αυτή στηρίζεται μόνο στην επιστημονική αβεβαιότητα που περιβάλλει τις πιθανές επιπτώσεις του ιού στο επίπεδο της σύλληψης, αναρωτιέται κανείς πότε θα μπορούσε να εκδοθεί μια αντίστοιχη οδηγία που θα επέτρεπε εκ νέου τις εμβρυομεταφορές, χωρίς καμία επιστημονική αμφιβολία; Εύκολα κανείς απαντάει ότι θα χρειαζόταν τουλάχιστον να ολοκληρωθούν αρκετές κυήσεις και να παρακολουθηθεί ο καρπός αυτών μέχρι και τα 2 πρώτα έτη ζωής τους, προκειμένου να παρακολουθηθεί η νευρολογική τους εξέλιξη. Κι αν υπάρχει οδηγία αποφυγής σύλληψης από υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, γιατί δεν υπάρχει αντίστοιχη και για τις φυσικές συλλήψεις του γενικού πληθυσμού;
Εξατομικευμένη διαχείριση των περιστατικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
Στον τομέα της αναπαραγωγικής ιατρικής ο παράγοντας του χρόνου είναι αδυσώπητος και δεν είναι λίγα τα περιστατικά εκείνα στα οποία στέκεται ιδιαίτερα απειλητικά απέναντι τους. Στα ζευγάρια αυτά, η οποιαδήποτε καθυστέρηση μπορεί να αποβεί μοιραία για την έκβαση της αναπαραγωγικής προσπάθειας. Για άλλη μια φορά σε αυτόν τον ευαίσθητο τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής χρειάζεται εξατομικευμένη και ορθολογική προσέγγιση, προκειμένου να αποτραπεί η ανεπανόρθωτη (και εν πολλοίς αναίτια) απώλεια πολύτιμου χρόνου.
Τι προτείνει λοιπόν ο υπογράφων; Ασφαλώς να γίνει μια λελογισμένη επιλογή περιστατικών στα οποία η παραγωγή εμβρύων και ακόμα και η μεταφορά τους θεωρείται επείγουσα και αυτά να γίνουν αντικείμενο διαχείρισης σε ένα περιβάλλον με αυστηρούς κανόνες υγειονομικής ασφάλειας. Δεν επιτρέπεται τα κέντρα εξωσωματικής να λειτουργούν με τους ίδιους χαρακτήρες μαζικής προσέλευσης και συνωστισμού που λειτουργούσαν, αλλά ούτε και τα πάμπολλα περιστατικά που επείγονται να εξυπηρετηθούν να αφεθούν στο έλεος της μοίρας τους.
Τι μας διδάσκει η ιστορία
Αντίστοιχη είναι και η τοποθέτηση απέναντι στην αγωνία που περιβάλλει τις φυσικές συλλήψεις. Η ανθρωπότητα από την παρούσα κρίση κινδυνεύει να βγει ιδιαίτερα λαβωμένη αν χάσει την πρόσβασή της σε βασικές αρχές λειτουργίας της, μεταξύ των οποίων είναι και η ανθρώπινη αναπαραγωγή. Αλίμονο, αν σε κάθε αντίστοιχη κρίση το ανθρώπινο είδος ανέστειλε το αναδιπλασιασμό του. Ποιο είναι όμως το αντίστοιχο ιστορικό προηγούμενο; Όπως ήδη γνωρίζουμε, το πιο πρόσφατο ιστορικό παράδειγμα είναι αυτό της ισπανικής γρίπης του 1918. Η συγκεκριμένη πανδημία έπληττε νεαρές ηλικίες, αναπαραγωγικά δραστήριες και τουλάχιστον για τη Νορβηγία (μια χώρα της οποίας το παράδειγμα έχει αναλυθεί στη βιβλιογραφία) είχε στοιχίσει τη ζωή σε 55. 000 νεαρούς ανθρώπους. Αυτό, αντί να αποτρέψει τις γεννήσεις σε αυτό το σκανδιναβικό κράτος, οδήγησε σε έξαρσή τους-το λεγόμενο φαινόμενο baby boom-που το κατέστησε ένα από τα πλέον ανεπτυγμένα σήμερα της Ευρώπης. Το παράδειγμα αυτό μπορεί, υπό τις παρούσες συνθήκες, η Ελλάδα με τους ιδιαίτερα ανησυχητικούς δείκτες γεννητικότητας να το μιμηθεί, προκειμένου να αντιμετωπίσει καλύτερα τις προκλήσεις του μέλλοντος τόσο σε επίπεδο ανάπτυξης όσο και σε επίπεδο εθνικής κυριαρχίας…
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.sfakianoudis.gr ή επικοινωνήστε με το κ. Σφακιανούδη Κωνσταντίνο, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος και ειδικός στην Υποβοηθουμένη Αναπαραγωγή, στο τηλέφωνο 210- 6565112.
