Περιμένεις με ανυπομονησία το μωρό σου και κάνεις σχέδια για το πώς θα το θηλάσεις.
Μέσα σε αυτές τις σκέψεις, ενδεχομένως να υπάρχει και το ερώτημα πότε έρχεται το μητρικό γάλα.
Η απάντηση είναι η εξής: ο θηλασμός τις πρώτες ώρες μετά τον τοκετό δεν περιλαμβάνει μεγάλες ποσότητες γάλακτος που γεμίζουν το μπιμπερό. Αντίθετα, θα παράγεις μικρότερες ποσότητες από δύο άλλους τύπους μητρικού γάλακτος, πριν «κατέβει» το ώριμο γάλα σου.
Ωστόσο, αυτό το γάλα -έστω και λίγο- των πρώτων ωρών παραμένει πολύ σημαντικό για το μωρό. Συνεπώς, αν αναρωτιέσαι: Πότε έρχεται το γάλα σου; ή τι να κάνεις, αν φαίνεται ότι καθυστερεί, παρακάτω θα βρεις όλες τις απαντήσεις.
Τα στάδια του μητρικού γάλακτος
Υπάρχουν τρία στάδια του μητρικού γάλακτος μετά τον τοκετό: το πρωτόγαλα, το μεταβατικό γάλα και το ώριμο γάλα. Ας τα δούμε αναλυτικά.
Πρωτόγαλα
Είναι συνήθως ένα πιο πλούσιο γάλα, συχνα σε χρώμα σκούρο κίτρινο, που προσφέρει στο μωρό τις απαραίτητες πρωτεΐνες και τα αντισώματα ενάντια στις λοιμώξεις. Το πρωτόγαλα βρίσκεται σε διαδικασία παραγωγής από το τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης σου. Δεν παράγεις πολύ πρωτογαλα, αλλά και το μωρό δεν χρειάζεται τόσο μεγάλες ποσότητες τις πρώτες λίγες μέρες.
Μεταβατικό γάλα
Περίπου δύο με πέντε μέρες μετά τη γέννα, μπορείς να περιμένεις το μεταβατικό γάλα. Είναι πιο ελαφρύ και λεπτόρρευστο από το πρωτόγαλα και περιέχει επιπλέον λιπαρά για την ανάπτυξη του μωρού μέχρις ότου το γάλα σου ωριμάσει. Μπορεί να διαρκέσει έως δύο εβδομάδες μετά τον τοκετό.
Ώριμο γάλα
Το τελικό στάδιο είναι το ώριμο γάλα, που είναι πιο αραιό από το μεταβατικό, ειδικά, όταν εξέρχεται για πρώτη φορά από το στήθος. Αργότερα, μπορεί να γίνει πιο κρεμώδες, καθώς τα λιπαρά που περιέχει
Το τελευταίο στάδιο είναι το ώριμο γάλα, πιο αραιό από το μεταβατικό, ειδικά όταν αρχίζει να ρέει. Σταδιακά γίνεται πιο κρεμώδες, καθώς η περιεκτικότητα σε λίπος αυξάνεται προς το τέλος κάθε θηλασμού.
Σημάδια ότι το μητρικό γάλα «κατεβαίνει»
Τα πιο συνηθισμένα σημάδια είναι η αύξηση του μεγέθους, η βαρύτητα ή η αίσθηση πληρότητας στο στήθος. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να προκαλούν πίεση ή και πόνο, ενώ οι θηλές και το στήθος μπορεί να είναι ζεστά και ευαίσθητα στην αφή. Σε κάποιες περιπτώσεις, εμφανίζεται ήπιος πυρετός για περίπου 24 ώρες.
Επίσης, το γάλα αρχίζει να ρέει όχι σε σταγόνες αλλά με διαρροή ή ακόμα και εκτίναξη από τη θηλή την ώρα του θηλασμού.
Το στήθος νιώθει βαρύ πριν και άδειο μετά τον θηλασμό. Σημαντική ένδειξη είναι και η αλλαγή στο μωρό: αυξάνονται οι βρεγμένες και λερωμένες πάνες, ενώ κοιμάται για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα.
Τι μπορεί να καθυστερήσει την παραγωγή μητρικού γάλακτος
Συνήθως, η παραγωγή αυξάνεται μέσα στις πρώτες 30 ώρες από τον τοκετό. Αν δεν υπάρχει αύξηση μέχρι τις 72 ώρες, θεωρείται καθυστερημένη έναρξη γαλουχίας. Παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε αυτό είναι η καισαρική τομή, ο διαβήτης κύησης, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, η παχυσαρκία, οι προβλήματα του θυρεοειδούς ή ένας πρόωρος τοκετός.
Στις πρόωρες γεννήσεις, τα μωρά είναι πιο κουρασμένα, έχουν μεγαλύτερη δυσκολία στο θηλασμό και μπορεί να χρειαστεί να νοσηλευτούν στη ΜΕΘ νεογνών, κάτι που δυσχεραίνει την επαφή με τη μητέρα.
Επιπλέον, η κατακράτηση τμημάτων του πλακούντα μπορεί να καθυστερήσει τη γαλακτοφορία, καθώς η αποβολή του σηματοδοτεί την ορμονική αλλαγή που διεγείρει την παραγωγή γάλακτος.
Τι να κάνεις αν καθυστερεί η παραγωγή γάλακτος
Δεν χρειάζεται πανικός. Υπάρχουν απλά βήματα που μπορούν να βοηθήσουν:
- Εντατική επαφή δέρμα με δέρμα με το μωρό και συχνή προσφορά του στήθους, που διεγείρουν την παραγωγή.
- Συνεχής απομάκρυνση του γάλακτος, ακόμη κι αν φαίνεται ότι υπάρχει μόνο πρωτόγαλα ή μεταβατικό γάλα. Η χειροκίνητη έκθλιψη μπορεί να είναι πιο αποδοτική από το θήλαστρο, αλλά και οι δύο μέθοδοι είναι αποτελεσματικές.
- Επαρκής ενυδάτωση μέσα από υγρά και τροφές όπως σούπες και ζωμοί. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ποσότητα που αυξάνει την παραγωγή, αλλά συνιστάται η μητέρα να πίνει όποτε διψά.
- Ξεκούραση και ύπνος.
- Έλεγχος της σωστής πρόσφυσης του μωρού στο στήθος, καθώς ο κακός θηλασμός μπορεί να καθυστερήσει την παραγωγή. Ένας σύμβουλος θηλασμού μπορεί να βοηθήσει στην καθιέρωση σωστής τεχνικής.
Παράλληλα, καλό είναι να συμβουλευτείς τον γιατρό σου, ώστε να αποκλειστεί η πιθανότητα ύπαρξης κατακρατημένων τμημάτων πλακούντα και να βεβαιωθείς ότι το μωρό λαμβάνει επαρκή τροφή.
Πότε να αναζητήσεις βοήθεια
Αν έχεις ανησυχίες σχετικά με την παραγωγή γάλακτος, μπορείς να απευθυνθείς στον γιατρό σου, ο οποίος θα σε παραπέμψει σε σύμβουλο θηλασμού, εφόσον χρειαστεί. Ακόμη κι αν δεν σε παραπέμψει, μπορείς να βρεις πιστοποιημένους συμβούλους μέσω του ασφαλιστικού σου φορέα ή μέσω διεθνών οργανισμών θηλασμού.
Ο θηλασμός δεν είναι πάντα εύκολος ούτε ξεκινά αμέσως. Μπορεί να χρειαστεί χρόνος και υπομονή. Το σημαντικό είναι η μητέρα να νιώθει καλά και το μωρό να τρέφεται επαρκώς. Τα περισσότερα μωρά χάνουν ένα μικρό ποσοστό του βάρους γέννησης πριν το ξανακερδίσουν, γι’ αυτό η τακτική παρακολούθηση του βάρους από τον παιδίατρο είναι καθησυχαστική και απαραίτητη.
