Όταν το κινητό αρχίζει να χτυπάει ασταμάτητα και εμφανίζονται 42 νέα μηνύματα μέσα σε τρία λεπτά, ξέρεις τι έχει συμβεί.
Το ομαδικό του σχολείου πήρε φωτιά. Ειδοποιήσεις, απορίες, παρεξηγήσεις, «ποιος είπε σε ποιον», ποια εργασία δεν γράφτηκε σωστά στην ατζέντα και ποιος τελικά φταίει. Αν είσαι γονιός, τα έχεις ζήσει.
Με την επιστροφή των παιδιών στο σχολείο, πολλοί γονείς ένιωσαν πίεσηπίεση να πάρουν στο παιδί τους το πρώτο του κινητό ή να το αφήσουν να κατεβάσει τις εφαρμογές που «έχουν όλοι οι φίλοι».
Ο BBC μίλησε με γονείς και ειδικούς για το πώς να διαχειριστούν τον περίπλοκο κόσμο του σχολικού group chat. «Ο γιος μου μού είπε, πως όλοι οι συμμαθητές του θα πάρουν κινητό στην Α’ Γυμνασίου», ανέφερε ένας μπαμπάς για τον 11χρονο γιο του. «Συμφωνήσαμε, καθώς στην ίδια ηλικία είχαμε πάρει αντιστοίχως στη μεγαλύτερή μας κόρη. Μοιάζει ευσυνείδητο, καθώς θα μπορεί να επικοινωνεί μαζί μας οποτεδήποτε, ωστόσο, γνωρίζουμε τα ζόρια ενός έφηβου παιδιού με κινητό τηλέφωνο. Τώρα ο μικρός θέλει WhatsApp, επειδή λέει ότι έχουν κι οι φίλοι του. Όμως, εγώ θεωρώ, ότι θα πρέπει να κλείσει τα 16 πρώτα για να το επιτρέψω», συνέχισε ο πατέρας.
Το όριο ηλικίας για τη χρήση του WhatsApp έχει μειωθεί από τα 16 στα 13 χρόνια, αλλά πολλά μικρά παιδιά το χρησιμοποιούν όπως άλλες εφαρμογές συνομιλιών, όπως το Snapchat. Κάποια παιδιά συζητούν και μέσα από εφαρμογές παιχνιδιών, όπως το Roblox.
Τα μηνύματα μπορεί να γίνουν σκληρά
Η ανησυχία των γονιών έγκειται και στις κακές συμπεριφορές μέσω των chat. «Η κόρη μας είχε πολλές φορές στεναχωρηθεί στο γυμνάσιο επειδή στο ομαδικό γίνονταν δράματα χωρίς να το ξέρουμε. Μετά, αυτό έφτανε στο σχολείο, δημιουργούσε παρέες-κόντρες και έμπαιναν και οι καθηγητές στο κόλπο», λέει ο πατέρας.
Μία άλλη μητέρα, που έχει τον γιο της στην ΣΤ΄ Δημοτικού, της ζήτησε smartphone. Ωστόσο, η ίδια διστάζει να του δώσει. «Η ανησυχία μου με τα chat στο WhatsApp ή το Snapchat είναι, ότι μπορεί να συμμετέχει σε συζητήσεις που είναι ακατάλληλες και δεν είναι αρκετά ώριμος για να συνειδητοποιήσει, ότι η συμμετοχή σημαίνει και ευθύνη. Ακόμα και το να μην αντιδράς σε ένα κακό μήνυμα, αλλά να “παρακολουθείς”, μπορεί να πληγώνει κάποιον. Επίσης, μπορεί κάποιος να αποκλειστεί από την ομάδα ή να γίνει στόχος», σημειώνει.
Η παιδοψυχοθεραπεύτρια και ειδική στην ψηφιακή συμπεριφορά, Κάθριν Κνιμπς, επισημαίνει, ότι το διαδίκτυο δεν συγχωρεί εύκολα το να κάνεις λάθη. Τα νέα παιδιά μαθαίνουν να διαχειρίζονται νέες κοινωνικές νόρμες σε έναν κόσμο που σταδιακά αλλάζει και δεν είναι απαραίτητο να έχουν ικανότητες για να το κάνουν. Όποτε βλέπω προβλήματα σε θεραπεία, η ρίζα είναι πάντα η ίδια: διακοπή της επικοινωνίας γονιού-παιδιού. Λύση; Συζήτηση, συζήτηση, συζήτηση».
WhatsApp, Snapchat ή Viber;
Οι περισσότεροι γονείς ξέρουν καλά το WhatsApp ή το Viber, γιατί τα χρησιμοποιούν ήδη για δουλειά, συγγενείς ή το ομαδικό των γονιών του σχολείου.
Τα παιδιά, αντίθετα, συχνά χωρίζουν τις εφαρμογές ανάλογα με το «πόσο σοβαρή» είναι η συνομιλία: το WhatsApp μπορεί να είναι για εργασίες, το Viber για πλάκα, το Messenger για λίστες φίλων.
Οι γονείς συχνά δεν έχουν εικόνα πώς λειτουργούν πραγματικά αυτά τα ψηφιακά περιβάλλοντα. Πρέπει να μπούμε μαζί με τα παιδιά, να μάθουμε πώς μιλάνε εκεί μέσα. Αν κατανοούμε τον χώρο τους, μειώνεται η ένταση/
Και ο αποκλεισμός
Είτε χρησιμοποιούν Snapchat, Viber ή WhatsApp τα παιδιά χρησιμοποιούν τα ομαδικά chat συχνά με ιεραρχίες ανάμεσα στους συνομιλήκους τους. Στις ομαδικές συνομιλίες, το θέμα συχνά είναι η ένταξη και η απόρριψη.
«Παλιότερα ανησυχούσαμε μήπως “μιλούν πίσω από την πλάτη μας”. Τώρα αν κάποιος πει κάτι που δεν αρέσει, μπορεί να τον “πετάξουν” από την ομάδα. Η εφαρμογή μάλιστα το γράφει: “Ο τάδε έφυγε / απομακρύνθηκε”. Και μετά μπορεί να φτιαχτεί νέο ομαδικό με όνομα του τύπου “Δεν γουστάρουμε την τάδε…”», λέει η Κνιμπς. Η ίδια συμπεριφορά συμβαίνει και στον πραγματικό κόσμο, στην παιδική χαρά πχ, αλλά τώρα υπάρχει μία ψηφιακή καταγραφή και συχνά, όταν εμπλακούν γονείς ή εκπαιδευτικοί η κατάσταση μπορεί να κλιμακωθεί», προσθέτει.
Και κάπως έτσι το ψηφιακό γίνεται πραγματικό, με συναισθηματικό βάρος. Κλειδί δεν είναι να πεις «Μην ασχολείσαι», αλλά να μιλήσεις για το πώς νιώθει.
Και αν το παιδί μου είναι αυτό που κάνει τον αποκλεισμό; Η συζήτηση είναι και πάλι το κλειδί. Αν θα μιλούσες στο παιδί σου αν το έβλεπες να σπρώχνει κάποιον στην παιδική χαρά, μίλα του και για το τι κάνει στο chat.
Το ομαδικό των γονιών
Πολλοί γονείς παραδέχονται ότι έχουν βγει τελείως από τα ομαδικά των γονιών. «Κάποιες φορές αυτές οι ομάδες μοιάζουν σαν να σε ρίχνουν σε λάκκο με φίδια, γιατί είναι χώροι επικοινωνίας που επιβάλλονται χωρίς κανόνες. Σε διακόπτουν όταν δεν θέλεις, όλοι γράφουν ανά πάσα στιγμή και κανείς δεν ορίζει όρια. Πρόσφατα με κάλεσαν να μπω σε μία τέτοια ομάδα και αρνήθηκα. Προτιμώ να μιλάω με τους φίλους μου από κοντά.»
Παρόλα αυτά, μπορεί να έχει νόημα να είσαι τουλάχιστον σε μία σχολική ομάδα, απλώς για να καταλαβαίνεις τι είδους εντάσεις μπορεί να ζει το παιδί σου στις δικές του συνομιλίες. Ένα πράγμα που αξίζει να μάθετε μαζί είναι πώς να απενεργοποιείτε τις ειδοποιήσεις, ώστε να βλέπετε το chat όταν εσείς έχετε χρόνο, χωρίς να νιώθετε συνεχώς αποσπασμένοι. Μπορείτε επίσης να «αρχειοθετήσετε» την ομάδα, ώστε να την ανοίγετε μόνο όταν χρειάζεται.
Αυτό βοηθά και στο να αποφύγετε παρεξηγήσεις, όπως το να απαντήσετε κατά λάθος στο λάθος ομαδικό. Συνήθως το όνομα της επαφής εμφανίζεται όπως είναι αποθηκευμένο στο κινητό σας, ακόμη κι αν πρόκειται για μήνυμα σε ομάδα, και έτσι είναι εύκολο να νομίσει κανείς ότι μιλάει προσωπικά.
Γι’ αυτό, για γονείς και εφήβους, ισχύει ο ίδιος κανόνας: μιλάμε στα ομαδικά όπως θα μιλούσαμε σε μια πραγματική παρέα, με σεβασμό και σκέψη.
Όπως καταλήγει η Κνιμπς, αυτό που θα πρέπει να θυμόμαστε είναι τι συμβαίνει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η τεχνολογία απλώς είναι το μέσο. Χωρίς να κατηγορούμε τους γονείς, πρέπει να αρχίσουμε να κάνουμε πραγματικές συζητήσεις με τα παιδιά μας, πρόσωπο με πρόσωπο. Αν μπορούν να το κάνουν αυτό στον πραγματικό κόσμο, θα τα καταφέρουν καλύτερα και στον ψηφιακό.
Πηγή: BBC
