Η Ιωάννα Τούνη δημοσίευσε πρόσφατα μια φωτογραφία του γιου της να «ποζάρει» με ένα φίδι, προκαλώντας αντιδράσεις στα social media.
Το εν λόγω στιγμιότυπο που ανέβασε η δημοφιλής influencer προέρχεται από μία βιντεοκλήση που έκανε με τον γιο της, Πάρη, ο οποίος αυτές τις ημέρες μένει με τον πατέρα του, Δημήτρη Αλεξάνδρου, στην Αθήνα, αφού η Ιωάννα Τούνη πραγματοποιεί ένα ταξίδι στις ΗΠΑ.
Δίπλα στον μικρούλη Πάρη φαίνεται ένα τεράστιο φίδι, με την Ιωάννα Τούνη να γράφει πάνω στο story της: «Βιντεοκλήση με το μικρό μου μωράκι που μου έλειψε απεριόριστα. Ναι, ο μπαμπάς μας πήρε φιδάκι».
Αυτή η ανάρτηση αναζωπύρωσε τη δημόσια συζήτηση γύρω από ένα παλιό -αλλά πάντα επίκαιρο- ερώτημα: Είναι τελικά τα φίδια ασφαλή κατοικίδια για μικρά παιδιά; Τι λένε οι ειδικοί για την επαφή των παιδιών με εξωτικά ή μη συμβατικά ζώα και ποιοι κίνδυνοι μπορεί να προκύψουν;
Ερπετά ως κατοικίδια: μια αυξανόμενη τάση με κρυφές προκλήσεις
Τα τελευταία χρόνια, ερπετά όπως φίδια, χελώνες, ιγκουάνα και σαύρες γίνονται όλο και πιο δημοφιλή ως κατοικίδια. Η εξωτική εμφάνισή τους, η «ησυχία» τους και η χαμηλή συναισθηματική αλληλεπίδραση που απαιτούν, τα καθιστούν ελκυστικά για ορισμένες οικογένειες.
Ωστόσο, οργανισμοί όπως το Αμερικανικό Κολλέγιο Παιδιατρικής (AAP) και το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) προειδοποιούν ότι τα ερπετά δεν είναι κατάλληλα κατοικίδια για μικρά παιδιά, κυρίως λόγω των αυξημένων κινδύνων για την υγεία.
Τα ερπετά μπορούν να είναι φορείς παθογόνων μικροοργανισμών, όπως βακτήρια, ιοί και παράσιτα, που ενδέχεται να μεταδοθούν στον άνθρωπο μέσω άμεσης ή έμμεσης επαφής. Τα μικρά παιδιά, ειδικά κάτω των 5 ετών, είναι πιο ευάλωτα λόγω ανώριμου ανοσοποιητικού συστήματος και της συνήθειας να βάζουν αντικείμενα στο στόμα τους.
Οι δύο πιο σημαντικές λοιμώξεις είναι οι εξής:
Σαλμονέλα
Η Salmonella βρίσκεται συνήθως σε όλα τα είδη των ερπετών και μπορεί να μεταδοθεί από τα ερπετά στους ανθρώπους, όπως αν κάτι μολυσμένο με κόπρανα ερπετών τοποθετηθεί στο στόμα. Για παράδειγμα, τα βρέφη μπορεί να μολυνθούν με σαλμονέλα.
Τα συμπτώματα σε ανθρώπους περιλαμβάνουν διάρροια, πυρετό, κράμπες στην κοιλιά και σε σοβαρές περιπτώσεις σηψαιμία. Ο CDC εκτιμά ότι κάθε χρόνο χιλιάδες περιπτώσεις σαλμονέλας στις ΗΠΑ σχετίζονται με επαφή με ερπετά ή αμφίβια.
Αλλαντίαση
Η αλλαντίαση είναι μια σπάνια αλλά εξαιρετικά σοβαρή νευρολογική πάθηση, που προκαλείται από το βακτήριο Clostridium botulinum, το οποίο παράγει ισχυρές τοξίνες.. Το Clostridium βρίσκεται ευρέως στο περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων του εδάφους και της λάσπη.
Τα ερπετά – κυρίως τα υδρόβια – μπορεί να φιλοξενούν το βακτήριο στο σώμα ή στο περιβάλλον τους. Τα βρέφη κάτω του ενός έτους διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς δεν έχουν ακόμα αναπτύξει τα απαραίτητα αντισώματα.
Οδηγίες ασφαλείας από τους ειδικούς
Σύμφωνα με το CDC, τα ερπετά δεν πρέπει να κρατούνται σε σπίτια με βρέφη ή μικρά παιδιά, ούτε να επιτρέπεται η επαφή τους με αντικείμενα ή επιφάνειες προετοιμασίας φαγητού. Επίσης:
- Δεν πρέπει να αφήνουμε τα παιδιά να αγγίζουν ή να φιλήσουν τα ερπετά.
- Πάντα να πλένονται σχολαστικά τα χέρια μετά την επαφή.
- Να αποφεύγεται η ελευθέρα κυκλοφορία των ερπετών σε χώρους του σπιτιού.
- Ιδανικά, η φροντίδα τους να γίνεται από ενήλικες με γνώση των σχετικών κανόνων υγιεινής.
Ο ρόλος της γονεϊκής στάσης απέναντι στα φίδια
Πέρα από το ζήτημα της υγείας, η στάση των γονιών απέναντι στα φίδια και γενικά στα ζώα επηρεάζει άμεσα το πώς θα τα αντιμετωπίσει το παιδί. Έρευνες δείχνουν ότι το έντονο άγχος ή φόβος των γονέων μεταφέρεται στα παιδιά, δημιουργώντας ενδεχομένως μεγαλύτερους κινδύνους στην περίπτωση που υπάρξει απρόσμενη επαφή με ένα φίδι.
Οι ξαφνικές κινήσεις ενός φοβισμένου παιδιού θα έκαναν κάθε φίδι να ανησυχεί και ως αποτέλεσμα να επιτεθεί. Τα φίδια επιτίθενται όταν νιώθουν απειλή.
Εάν το παιδί σας δει ένα φίδι, είναι πιο ασφαλές να παραμείνει ήρεμο, επομένως είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να παραμείνετε ήρεμοι και θετικοί απέναντι στα φίδια, είτε σας αρέσουν είτε όχι.
Εποικοδομητική προσέγγιση: γνώση αντί φόβου
Αντί να μεταδώσουμε τον φόβο, οι ειδικοί προτείνουν μια εκπαιδευτική προσέγγιση:
- Διαβάστε μαζί βιβλία για φίδια
- Μιλήστε για τα φίδια που είναι επικίνδυνα και γιατί
- Μάθετε για τον ρόλο των φιδιών στο οικοσύστημα
- Εξηγήστε τη σημασία του σεβασμού προς όλα τα ζώα
Η γνώση οδηγεί σε υπεύθυνη συμπεριφορά και μειώνει τους κινδύνους. Ένα παιδί που μαθαίνει να σέβεται και να κατανοεί ένα φίδι, είναι πολύ πιο ασφαλές από ένα παιδί που πανικοβάλλεται και ενεργεί απερίσκεπτα.
Για την ιστορία, το συγκεκριμένο story «εξαφανίστηκε» από τον λογαριασμό της Ιωάννας Τούνη λίγη ώρα αφότου ανέβηκε. Βέβαια ο γιος της Τούνη δεν είναι το πρώτο celeb παιδί που έχει στο πλευρό του ένα φίδι. Το έχει κάνει προ πολλού ο γιος του διάσημου σεφ, Τζέιμι Όλιβερ.
Πώς αντιδρούν πραγματικά τα μωρά όταν βλέπουν φίδι
Το διαχρονικό ερώτημα για το αν οι φόβοι είναι έμφυτοι ή επίκτητοι έχει απασχολήσει για δεκαετίες την επιστήμη της ψυχολογίας. Μια πρώτη απάντηση μπορεί να δοθεί παρατηρώντας τις αντιδράσεις των βρεφών σε ερεθίσματα που θεωρούνται τρομακτικά για τους περισσότερους ενήλικες – όπως τα φίδια. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Upworthy, οι έρευνες δείχνουν ότι τα περισσότερα μωρά δεν εκδηλώνουν φυσικό φόβο απέναντι στα φίδια, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια της ζωής τους. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό και κάποια είναι εκ φύσεως πιο ευαίσθητα, αλλά η γενική τάση δείχνει ότι ο φόβος για τα ερπετά δεν είναι εγγενής.
Αντίθετα, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, τα παιδιά μαθαίνουν τι να φοβούνται παρατηρώντας τους ενήλικες γύρω τους. Οι γονείς, τα μεγαλύτερα αδέλφια ή άλλα πρόσωπα φροντίδας λειτουργούν ως μοντέλα συμπεριφοράς: αν δείξουν πανικό ή αποστροφή απέναντι σε ένα φίδι, το παιδί πιθανότατα θα υιοθετήσει παρόμοια στάση. Αν όμως αυτός ο φόβος δεν μεταδοθεί, ένα παιδί μπορεί να έρθει σε επαφή με φίδι χωρίς να νιώσει απειλή.
Αυτό αποδείχθηκε στην πράξη σε ένα επεισόδιο της αυστραλιανής εκπομπής Secret Science του δικτύου ABC. Σε ένα ειδικά διαμορφωμένο περιβάλλον, μωρά κάθονταν στο πάτωμα, ανάμεσα σε παιχνίδια και λίγα, ακίνδυνα και εκπαιδευμένα φίδια. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: κανένα μωρό δεν φάνηκε να τρομάζει, ενώ ένα από αυτά έφτασε στο σημείο να προσπαθήσει να… δαγκώσει το φίδι από περιέργεια. Το πείραμα επιβεβαίωσε πως η αντίληψη του κινδύνου διαμορφώνεται κοινωνικά, όχι βιολογικά – τουλάχιστον σε τόσο πρώιμη ηλικία.
