Μπορεί να ξεκινά με τις καλύτερες προθέσεις, όμως η υπερπροστασία συχνά κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.
Το helicopter parenting ή αλλιώς η υπερπροστατευτική και υπερβολικά ελεγκτική ανατροφή, είναι το στυλ γονεϊκότητας όπου ο γονιός «αιωρείται» πάνω από το παιδί, επεμβαίνοντας διαρκώς σε κάθε του κίνηση, συχνά με καλές προθέσεις αλλά και αρνητικά αποτελέσματα.
Όπως εξηγεί η ψυχολόγος Michelle Reynolds, αυτοί οι γονείς συχνά αναλαμβάνουν τον έλεγχο της καθημερινότητας του παιδιού, από το πρόγραμμά του έως τις κοινωνικές του σχέσεις, με στόχο να το προστατεύσουν από την αποτυχία, την απογοήτευση ή τον πόνο.
Πότε η φροντίδα γίνεται υπερβολή;
Σύμφωνα με ειδικούς όπως η Ann Dunnewold, το helicopter parenting δεν είναι απλώς υπερπροστασία – είναι ένας τρόπος ελέγχου που στερεί από το παιδί την αυτονομία του. Οι γονείς αυτού του τύπου τείνουν να επωμίζονται την ευθύνη για κάθε επιτυχία ή αποτυχία του παιδιού τους και παρεμβαίνουν ακόμη και σε καταστάσεις που το παιδί μπορεί να διαχειριστεί μόνο του.
Ποια είναι τα σημάδια του helicopter parenting;
- Στον παιδικό σταθμό: Ο γονιός στέκεται συνεχώς δίπλα στο παιδί, δεν του αφήνει χώρο να παίξει μόνο του.
- Στο δημοτικό: Επιλέγει δασκάλους, φίλους, δραστηριότητες και κάνει τα σχολικά projects για το παιδί.
- Στην εφηβεία ή στο πανεπιστήμιο: Παρεμβαίνει σε βαθμούς, κάνει τηλεφωνήματα σε καθηγητές, οργανώνει το πρόγραμμα ή ακόμα και τις προπονήσεις του παιδιού.
Τι οδηγεί έναν γονιό στο helicopter parenting;
Ο φόβος της αποτυχίας: Οι γονείς φοβούνται ότι το παιδί τους δεν θα τα καταφέρει, οπότε το προστατεύουν από κάθε δυσκολία.
Άγχος και ανασφάλεια: Η αβεβαιότητα για το μέλλον, την αγορά εργασίας και την κοινωνία κάνει τους γονείς να νιώθουν ότι πρέπει να ελέγχουν τα πάντα.
Απωθημένα από τη δική τους παιδική ηλικία: Πολλοί γονείς που ένιωσαν παραμέληση, καταφεύγουν στο άλλο άκρο.
Πίεση από άλλους γονείς: Το «κάνουν όλοι» γίνεται ένα ακόμη κίνητρο για υπερ-εμπλοκή. Η ενοχή και η σύγκριση φουντώνουν τη συμπεριφορά.
Οι αρνητικές επιπτώσεις στο παιδί
Μειωμένη αυτοπεποίθηση και αυτονομία: Το παιδί νιώθει ότι οι γονείς του δεν το εμπιστεύονται.
Ανάπτυξη άγχους και κατάθλιψης: Μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά με γονείς helicopter έχουν υψηλότερα επίπεδα άγχους.
Δυσκολία στις σχέσεις και στην εργασία: Δεν ξέρουν να υπερασπίζονται τον εαυτό τους ή να αντεπεξέρχονται χωρίς εξωτερική βοήθεια.
Έλλειψη βασικών δεξιοτήτων ζωής: Δεν ξέρουν να δένουν τα κορδόνια τους, να στρώνουν τραπέζι ή να φροντίζουν τον εαυτό τους.
Τα θετικά
Ναι, το helicopter parenting έχει και καλά σημεία: Τα παιδιά είναι οργανωμένα, προετοιμασμένα, γνωρίζουν ότι έχουν στήριξη.
Αυτοί οι γονείς είναι πάντα εκεί, είτε πρόκειται για αρρώστια, είτε για μπούλινγκ, είτε για σχολικές δυσκολίες.
Αλλά η πρόκληση είναι να βρεθεί η ισορροπία: να είσαι εκεί, αλλά να μην είσαι πάντα εκεί. Να τους μάθεις να τα καταφέρνουν και χωρίς εσένα.
Πώς να αποφύγεις το helicopter parenting
- Άφησε το παιδί σου να αποτύχει. Το χρειάζεται.
- Βοήθησέ το να αναλάβει ευθύνες ανάλογες με την ηλικία του.
- Πίστεψέ το. Και πες του ότι το πιστεύεις.
- Παρακολούθησε τον εαυτό σου: παρεμβαίνεις ή καθοδηγείς;
Όπως λέει η Dr. Gilboa: «Έχουμε δύσκολο έργο. Πρέπει να βλέπουμε ποιο παιδί έχουμε μπροστά μας, αλλά και τον ενήλικα που προσπαθούμε να μεγαλώσουμε».
