Τα μαθηματικά ομολογουμένως για πολλά παιδιά αποτελούν πονοκέφαλο στο σχολείο.
Τα βρίσκουν σκούρα με τις ασκήσεις, τα προβλήματα και τη γεωμετρία και πολλές φορές νιώθουν ότι δεν μπορούν να τα λύσουν. Ίσως, όμως, η λύση αυτή να μην βρίσκετα στα διάφορα βοηθήματα, αλλά σε κάτι πολύ πιο διασκεδαστικό: τα τουβλάκια Lego. Μία μελέτη σε πάνω από 500 μαθητές σε 16 δημοτικά σχολεία στην Αγγλία διαπίστωσε, ότι τα παιδιά που συμμετείχαν σε ένα πρόγραμμα βασισμένο στα Lego σημείωσαν μετρήσιμη πρόοδο τόσο στην χωρική σκέψη, όσο και στα μαθηματικά, σε σύγκριση με συμμαθητές τους που διδάχθηκαν με τον παραδοσιακό τρόπο. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε από τους ίδιους τους δασκάλους της τάξης, όχι από τους ερευνητές, και διεξήχθη στο πλαίσιο του κανονικού σχολικού ωραρίου.
Για τους γονείς και τους δασκάλους που παιδεύονται με την κλασική διδασκαλία μαθηματικών, η έρευνα αυτή προσφέρει μία καλή εναλλακτική για δραστηρότητες που μπορεί να βελτιώσουν την ακαδημαϊκή πορεία των παιδιών. Η έρευνα δημοσιεύθηξκε στο περιοδικό Mind, Brain, and Education.
Πώς τα τουβλάκια χτίζουν τη δύναμη του μυαλού
Η ομάδα των ερευνητών, υπό την καθοδήγηση της δρ. Emily Farran του Πανεπιστημίου του Surrey, δημιούργησε το πρόγραμμα SPACE (ακρωνύμιο του SPAtial Cognition to Enhance mathematical learning), με στόχο τη βελτίωση της μαθηματικής μάθησης μέσω της χωρικής σκέψης. Αντί για τα συνηθισμένα φύλλα ασκήσεων και επανάληψης, το πρόγραμμα καλούσε παιδιά 6 και 7 ετών να αφιερώνουν 30 λεπτά, δύο φορές την εβδομάδα, φτιάχνοντας μοντέλα Lego με βάση εικονικές οδηγίες.
Κάθε συνεδρία ακολουθούσε μά συγκεκριμένη διαδικασία. Οι μαθητές παρακολουθούσαν ένα σύντομο βιντεο, που εισήγαγε μία θεματική, όπως ιστορίες με πειρατές, εξωγήινους ή σούπερ ήρωες και στη συνέχεια θα έπρεπε να εργαστούν ατομικά για να φτιάξουν μέχρι έξι μοντέλα Lego χρησιμοποιώντας βήμα βήμα οπτικές οδηγίες.Θα δινόταν μεγαλύτερη σημασία στην ακρίβεια αντί για την ταχύτητα και τα παιδιά αποσυναρμολογούσαν κάθε μοντέλο προτού ξεκινήσουν το επόμενο.
Για να προετοιμαστούν, οι δάσκαλοι παρακολούθησαν επιμορφωτικά σεμινάρια σχετικά με το πώς η χωρική σκέψη συνδέεται με τα μαθηματικά, ενώ τους δόθηκαν κάρτες με καθοδηγητικές φράσεις για να ενισχύσουν τη νοητική απεικόνιση. Ένα παράδειγμα: «Πριν ξεκινήσεις, μπορείς να δεις το μοντέλο Lego στο μυαλό σου; Μπορείς να περιστρέψεις το τουβλάκι με τη φαντασία σου για να αποφασίσεις πώς πρέπει να τοποθετηθεί;»
Οι συνεδρίες αντικατέστησαν περίπου το ένα τέταρτο των κανονικών μαθημάτων μαθηματικών των μαθητών κατά τη διάρκεια των έξι εβδομάδων.
Ο ρόλος των Lego στη μαθηματική σκέψη
Από τα 409 παιδιά που ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα SPACE και τα 104 που έλαβαν παραδοσιακή διδασκαία, αυτά που χρησιμοποίησαν τα Lego έδειξαν στατιστικά πιο αξιοσημείωτη βελτίωση στην ικανότητα να περιστρέφουν αντικείμενα νοητικά. Αυτή η δεξιότητα, δηλαδή το να φαντάζονται πώς φαίνονται τα σχήματα όταν περιστραφούν, αποτελεί βασικό στοιχείο της χωρικής σκέψης.
Παράλληλα, είχαν καλύτερα αποτελέσματα στην επίλυση προβλημάτων γεωμετρίας, καθώς όταν δουλεύουν με σχήματα, γραφικά ή κατασκευές βασίζονται στην χωρική απεικόνιση, ικανότητα που ενισχύει το προγραμμα με τα Lego.
Παρά τα καλύτερα αποτελέσματα των παιδιών του προγράμματος Lego, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η βελτίωση στη μία δεξιότητα δεν εξηγούσε άμεσα τη βελτίωση στην άλλη. Με στατιστικούς όρους, η πρόοδος στα μαθηματικά δεν μεσολαβήθηκε αποκλειστικά από τη βελτίωση στη νοητική περιστροφή. Άλλες, μη μετρήσιμες χωρικές δεξιότητες, όπως η χωρική μνήμη ή η συσχέτιση αριθμών με τον χώρο (number-space mapping), ενδέχεται να έπαιξαν ρόλο.
Δημιουργεί κενά η παραδοσιακή διδασκαλία μαθηματικών;
Στο σημερινό σχολείο, η χωρική σκέψη απουσιάζει σχεδόν παντελώς από τα αναλυτικά προγράμματα των μαθηματικών, όχι μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και σε πολλές άλλες χώρες. Κι όμως, σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτή η απουσία συνιστά μια χαμένη ευκαιρία. Τα ολοένα αυξανόμενα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι οι χωρικές δεξιότητες είναι κρίσιμες για την επιτυχία στους τομείς STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά).
Η κατασκευή με τουβλάκια, όπως τα Lego, ενεργοποιεί ταυτόχρονα πολλές χωρικές ικανότητες: τα παιδιά περιστρέφουν νοητικά τα κομμάτια για να ταιριάξουν στο μοντέλο, απεικονίζουν σύνθετες μορφές και συγκρατούν εικόνες στο μυαλό τους καθώς εργάζονται. Αυτές οι ασκήσεις «γυμνάζουν» τον εγκέφαλο με τρόπους που τα παραδοσιακά φύλλα εργασίας μαθηματικών δεν μπορούν.
Ίσως το πιο εντυπωσιακό στοιχείο του προγράμματος SPACE (SPAtial Cognition to Enhance mathematical learning) είναι η απλότητά του: δεν απαιτεί ακριβό εξοπλισμό ή προηγμένη τεχνολογία. Μόνο τουβλάκια Lego, σωστή καθοδήγηση και χρόνο για δημιουργία.
Η μόνη περιοχή όπου τα παιδιά δεν έδειξαν πρόσθετο όφελος ήταν η χωρική γλώσσα, δηλαδή η κατανόηση και χρήση εννοιών όπως «πάνω», «κάτω» ή «μέσα από». Οι ερευνητές πιθανολογούν ότι η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια των συνεδριών δεν ταυτιζόταν αρκετά με το λεξιλόγιο που αξιολογήθηκε αργότερα.
Ωστόσο, τα ευρήματα της μελέτης έχουν τη δυναμική να ξεπεράσουν τα όρια των 16 τάξεων που συμμετείχαν. «Τα αποτελέσματά μας έχουν σοβαρές επιπτώσεις για τα σχολικά προγράμματα, όπου η χωρική σκέψη παραμένει σε μεγάλο βαθμό απούσα. Ένα μαθηματικό πρόγραμμα που ενσωματώνει τη χωρική σκέψη θα μπορούσε να ενισχύσει ουσιαστικά την απόδοση των παιδιών», γράφουν οι ερευνητές.
Προτείνουν μάλιστα τα μελλοντικά προγράμματα να ενσωματώνουν πλήρως τη χωρική σκέψη σε όλη τη μαθηματική διδασκαλία, αντί να την περιορίζουν σε απομονωμένες συνεδρίες. Μια τέτοια ολιστική προσέγγιση ενδέχεται να οδηγήσει σε ακόμη πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Με λίγα λόγια, η καλύτερη διδασκαλία των μαθηματικών ίσως να είναι πιο… απτική απ’ όσο νομίζουμε. Για τους μικρούς μαθητές, το παιχνίδι με τουβλάκια μπορεί να αποτελέσει το πρώτο θεμέλιο για την κατανόηση των αριθμών και η υποστήριξη των εκπαιδευτικών μπορεί να κάνει όλη τη διαφορά.
Πηγή: studyfinds.org
