Ένα διαζύγιο αποτελεί μια μεγάλη αλλαγή για ένα παιδί. Στο άκουσμα, ότι οι γονείς τους χωρίζουν πολλά παιδιά στεναχωριούνται, νιώθουν θυμό ή άγχος. Κάποια άλλα, πάλι, είναι υποστηρικτικά, ακόμη και ανακουφισμένα από αυτό. Όμως, όπως και να χει, η αβεβαιότητα για το μέλλον και το πώς θα αλλάξει η ζώη τους παραμένει.

Ενώ δεν μπορεί να πει κανείς πώς θα νιώθει ένα παιδί σχετικά με ένα διαζύγιο, η αντίδραση μπορεί να ποικίλει  της ηλικίας του. Υπάρχουν τρόποι να ανακοινώσετε τα νέα και να διαχειριστείτε τις πρακτικές λεπτομέρειες ενός χωρισμού ανάλογα με την ηλικία και το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού. Δείτε τι καταλαβαίνουν τα παιδιά για το διαζύγιο σε κάθε ηλικία και πώς μπορείτε να τα βοηθήσετε να το διαχειριστούν στη φάση της μετάβασης.

Η χειρότερη ηλικία για να χωρίσετε όταν υπάρχουν παιδιά

Δεν υπάρχει «κατάλληλη» ή «χειρότερη» ηλικία για να βιώσει ένα παιδί το διαζύγιο των γονιών του. Οι αλλαγές στη δυναμική της οικογένειας επηρεάζουν παιδιά όλων των ηλικιών – ακόμα και ενήλικα παιδιά.

Παρ’ όλα αυτά, οι ειδικοί συμφωνούν πως τα παιδιά σχολικής ηλικίας (6 έως 12 ετών) είναι πιο ευάλωτα, καθώς έχουν επίγνωση των συναισθημάτων αλλά δυσκολεύονται να διαχειριστούν την πολυπλοκότητα ενός χωρισμού.

Σε αυτές τις ηλικίες, τα παιδιά:

• Θυμούνται έντονα τις ευτυχισμένες στιγμές της οικογένειας, κάτι που κάνει το διαζύγιο πιο μπερδεμένο.
• Μπορεί να κατηγορούν τον εαυτό τους ή να πιστεύουν ότι έφταιξαν.
• Χρειάζονται ξεκάθαρη επιβεβαίωση αγάπης και ασφάλειας.

Γι’ αυτό είναι καθοριστικό:

• Οι γονείς να κρατούν πολιτισμένη στάση μπροστά στο παιδί.
• Να καθησυχάζουν λεκτικά το παιδί πως δεν ευθύνεται.
• Να παρακολουθούν για σημάδια άγχους ή κατάθλιψης.
• Να ζητούν βοήθεια παιδοψυχολόγου, αν η ψυχική πίεση είναι έντονη.

Πώς επηρεάζει το διαζύγιο κάθε ηλικιακή ομάδα

0-18 μηνών: Τα μωρά νιώθουν την ένταση: Αν και δεν καταλαβαίνουν τι συμβαίνει, τα βρέφη αντιλαμβάνονται το άγχος. Ανταποκρίνονται με κλάμα, έντονη προσκόλληση και διαταραχές ύπνου. Διατηρήστε ήρεμο τόνο, σταθερό πρόγραμμα και πολλές αγκαλιές.

18 μηνών – 3 ετών: Οι μικρές ρουτίνες γίνονται καταφύγιο: Τα νήπια δένονται έντονα με τους γονείς και δυσκολεύονται να καταλάβουν τις αλλαγές. Μπορεί να υπάρξει παλινδρόμηση (π.χ. πιπίλισμα δακτύλου, άρνηση τουαλέτας). Διατηρήστε σταθερότητα και δείξτε τους καθημερινή φροντίδα και αγάπη.

3 – 6 ετών: Το διαζύγιο μοιάζει τρομακτικό: Προνηπιακά και νηπιαγωγικής ηλικίας παιδιά συχνά νιώθουν υπεύθυνα. Δεν κατανοούν την έννοια του διαζυγίου και εκφράζουν την αγωνία με θυμό ή εσωστρέφεια. Χρησιμοποιήστε παραμύθια για να τα βοηθήσετε να εκφραστούν, διατηρήστε προβλέψιμες επισκέψεις και δείξτε κατανόηση.

6 – 11 ετών: Η περίοδος που νιώθουν εγκατάλειψη: Πολλά παιδιά αυτής της ηλικίας ρίχνουν την ευθύνη στον εαυτό τους ή ευθυγραμμίζονται με τον έναν γονιό, εκφράζοντας θυμό ή απόσυρση. Θέλουν να νιώσουν ότι ανήκουν και ότι τίποτα δεν χάνεται. Βοηθήστε τα να νιώθουν ασφαλή, δώστε τους χώρο να μιλήσουν, ενθαρρύνετε τις δραστηριότητες που αγαπούν.

Κάθε παιδί αντιδρά διαφορετικά στον χωρισμό των γονιών του. Εκεί που για έναν ενήλικα το διαζύγιο μοιάζει με ένα τέλος, για ένα παιδί είναι μια αρχή γεμάτη ερωτήσεις, ανασφάλειες αλλά και ανάγκη για σταθερότητα και αγάπη. Το πιο σημαντικό μήνυμα που μπορούμε να του δώσουμε είναι πως τίποτα δεν αλλάζει την αγάπη που νιώθουμε για εκείνο.

Μπορεί να μη μπορείτε να του προσφέρετε την «τέλεια» οικογένεια, αλλά μπορείτε να του προσφέρετε κάτι πιο σημαντικό: μια ασφαλή σχέση με δύο γονείς που το αγαπούν άνευ όρων. Και αυτό είναι το πιο πολύτιμο θεμέλιο για να συνεχίσει να μεγαλώνει υγιές, δυνατό και χαρούμενο.