Τα οικογενειακά τραπέζια αποτελούσαν ανέκαθεν πεδίο συζητήσεων, ανταλλαγής απόψεων, αλλά και έντονων διαφωνιών.
Όταν μάλιστα στις εορταστικές περιόδους μαζεύονταν συγγενείς στα σπίτια, τότε η κατάσταση γινόταν όλο και πιο έντονη. Και φυσικά, όλοι ως παιδιά είχαμε γίνει μάρτυρες πολιτικών συζητήσεων, είτε για ποδοσφαιρικές ομάδες, είτε για θεωρίες συνωμοσίας… που τελικά άναβαν τα αίματα.
Από τη στιγμή που γίνεσαι γονιός, αυτή η ένταση στο τραπέζι συχνά σε κάνει να νιώθεις άβολα. Μπορεί να αναρωτιέσαι: θα τρομοκρατηθεί ή θα ενοχληθεί το παιδί μου, αν με ακούσει να καυγαδίζω με τη γιαγιά του; Θα ήταν καλύτερο ίσως να διατηρήσουμε την ηρεμία, όταν ο παππούς αρχίζει τη διάλεξη στο τραπέζι για το αν θα πρέπει να πλύνω το κοτόπουλο προτού το μαγειρέψω;
Είναι εύκολο να σκεφτεί κανείς ότι ίσως θα ήταν απλώς πιο απλό να πέσουμε σε «χειμερία ναρκη» στο σπίτι με φαγητό απ’ έξω, ώστε να αποφύγουμε τις συζητήσεις και τις εντάσεις με συγγενείς στα τραπέζια των γιορτών.
Βλάπτει τα παιδιά να βλέπουν τους ενήλικες να τσακώνονται;
Τα παιδιά είναι σαν σφουγγάρια και ρουφούν τα πάντα από το περιβάλλον τους. Κι επειδή οι εγκέφαλοί τους αναπτύσσονται, παιδιά και έφηβοι νιώθουν βαθιά συναισθήματα. Δεν είναι λίγα εκείνα τα παιδιά που παίρνουν προσωπικά αυτές τις διαφωνίες, στις οποίες είναι παρόντα. Πιθανότατα να νιώσουν φοβισμένα, ανήσυχα, ενοχλημένα, ακόμη και ανασφαλεί, επειδή προσπαθούν να να βγάλουν νόημα για όλα μέσα από τον δικό τους τρόπο σκέψης και το δικό τους πλαίσιο. Ουδείς γονιός επιθυμεί να πληγώσει συναισθηματικά το παιδί του, για αυτό και πολλοί αποφεύγουν ακόμη και τον εκνευρισμό με άλλους μπροστά στα παιδιά και η ενοχή όταν τελικά ξεσπάσει ένας καβγάς μπορεί να είναι τεράστια.
Ο καυγάς βλάπτει περισσότερο από την απλή διαφωνία
Υπάρχουν, όμως, και τα καλά νέα. Το να παρακολουθούν τα παιδιά μία διαφωνία των ενηλίκων δεν είναι πάντα επιβλαβής. Έχει να κάνει περισσότερο με τον τρόπο, με τον οποίο οι ενήλικες διαχειρίζονται μία διαφωνία, που εν δυνάμει μπορεί να πληγώσει τα παιδιά, όπως επίσης και ο τρόπος με τον οποίο μιλούν και απαντούν μεταξύ τους.
Όταν τα παιδιά γίνονται μάρτυρες ουρλιαχτών, αποφυγή ή συναισθηματική απόρριψη, αυτό προκαλεί ανασφάλεια. Όμως, όταν βλέπουν τους γονείς να συγκρατούνται, να επανασυνδέονται και να αποκαθιστούν τη σχέση τυς, τότε αυτό τους μαθαίνει την συναισθηματική ασφάλεια και διδάσκει, ότι η αγάπη και η διαφωνία μπορούν να συνυπάρξουν.
Συνεπώς, δεν είναι απαραίτητο δύο ενήλικες που διαφωνούν να αποτελούν αρνητικό πρότυπο για τα παιδιά τους. Αυτό που βλάπτει είναι οι απειλές, οι φωνές ή η βία. Μία έντονη, αλλά φιλική συζήτηση, μία ευγενική κριτική ή αντιπαράθεση αποτελούν όλα την καλύτερη αντίδραση σε οποιαδήποτε διαφωνία μπορεί να προκύψει σε ένα οικογενειακό, γιορτινό τραπέζι.
Πώς να διδάξετε την υγιή διαφωνία
Ενώ η αποφυγή της σύγκρουσης μπορεί προσωρινά να κάνει την οικογενειακή ατμόσφαιρα να φαίνεται λιγότερο τεταμένη, αυτή η τακτική δεν δείχνει στα παιδιά πώς να έχουν υγιείς διαφωνίες. Τα παιδιά έχουν επίσης τις δικές τους με τους συνομιλήκους τους σε καθημερινή βάση, όπως για το ποιο παιχνίδι να παίξουν.
Καθώς όμως μεγαλώνουν, θα αρχίσουν επίσης να καταλαβαίνουν ότι άνθρωποι που είναι κοντά μας ή ακόμη και συγγενείς μας, μπορεί να έχουν διαφορετικές καταβολές και εμπειρίες ζωής που διαμορφώνουν τον τρόπο που βλέπουν τον κόσμο. Οι πεποιθήσεις και οι αξίες τους μπορεί να μην ταιριάζουν με τις δικές μας, και αυτές οι διαφορές μπορούν να οδηγήσουν σε διαφωνίες και μερικές φορές ακόμη και σε σύγκρουση.
Παρόλα αυτά, είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι της ζωής, που δεν θα έπρεπε να αποκρύπτεται από τα παιδιά. Τόσο τα μικρά, όσο και τα έφηβα παιδιά που παρατηρούν τους ενήλικες στο πώς χειρίζονται μία διαφωνία, όχι μόνο την κανονικοποιούν, αλλά μπορεί να τους διδάξει πώς να συμμετέχουν σε τέτοιες πιο έντονες συζητήσεις, να προσφέρουν λύσεις και να συνεχίζουν κανονικά τις σχέσεις τους χωρίς να νιώθουν πληγωμένα.
Αυτό που πρέπει να κάνουν οι γονείς είναι να τους δείξουν πόσο αποτελεσματικά μπορούν να επικοινωνήσουν άνθρωποι με διαφορετικές απόψεις, με ηρεμία, ψυχραιμία και σεβασμό.
Μην αφήνετε να κλιμακωθεί η ένταση
Η διατήρηση της ψυχραιμίας και ο σεβασμός, ειδικά με κάποιον που «βάζει φιτιλιές», μπορεί να είναι πρόκληση. Εάν έχετε έναν συγγενή ή φίλο, με τον οποίο θέλετε να περάσετε χρόνο μαζί, αλλά από την άλλη βρίσκει πάντα κάτι για να προκαλέσει ένταση, τότε σκεφτείτε να βάλετε όρια. Κάτι τέτοιο μπορεί να σημαίνει, ότι θα πρέπει να αποφεύγονται συζητήσεις, όπως για πολιτική ή θρησκεία, που γενικότερα παθιάζουν τους συνομιλητές και το τραπέζι μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε πεδίο μάχης.
Όταν μία συζήτηση αρχίζει να παίρνει αρνητική τροπή, τότε ο στόχος είναι να κατέβουν οι τόνοι, όχι να ανάψουν τα αίματα. Τα παιδιά δεν θα πρέπει να γίνουν μάρτυρες μίας διαφωνίας με φωνές ή χαρακτηρισμούς, που ορισμένες φορές συμβαίνει μεταξύ των ενηλίκων.
Στηρίξτε τα πιστεύω σας
Αν έχετε κάποιον στο περιβάλλον σας που έχει τη συνήθεια να φέρνει στο τραπέζι συζητήσεις που σας κάνουν να αμύνεσθε, τότε σκεφτείτε μερικές σύντομες απαντήσεις.
Θυμηθείτε, ότι δεν προσπαθείτε να πείσετε τον άλλον, ότι η δική σας άποψη είναι σωστή, αλλά ότι θα πρέπει να τυγχάνει σεβασμού. Τι γίνεται, όμως, όταν κάποιος αππό την οικογένειά σας ή τους συνδαιτημόνες σας θίξει τις πεποιθήσεις σας; Μπορεί να μην θέλεις να αφήσεις το σχόλιο να περάσει έτσι, αλλά ταυτόχρονα δεν θέλεις να ξεκινήσεις καβγά.
Υπάρχει κάποια μέση λύση; Θα υπάρξουν καταστάσεις όπου ίσως χρειαστεί να υποστηρίξεις κάποιον άλλον ή να υπερασπιστείς κάτι. Το να μπορείς να πεις: “Αυτό δεν είναι σε συμφωνία με το αξιακό μου σύστημα” ή “Αυτή είναι η δική μου άποψη, ίσως χρειάζεται να συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε μέχρι να το ξανασυζητήσουμε”.
Και αυτό που βλέπουν τα παιδιά είναι ότι μπορείς να θέτεις όρια. Φροντίζεις τον εαυτό σου και την οικογένειά σου.
Μιλήστε με τα παιδιά μετά από μία διαφωνία
Αν μία διαφωνία ξεφύγει, πάντα είναι σημαντικό αργότερα να το δείτε με τα παιδιά σας, να τσεκάρετε τι νιώθει. Πολλά παιδιά εσωτερικεύουν τα συναισθήματά τους και προτιμούν να μην τα εκφράσουν, κάτι που τα πληγώνει και τα μπερδεύει. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να διατηρήσετε τους διαύλους επικοινωνίας με το παιδί, ώστε να τό στηρίξετε, ενόσω μαθαίνει τη διαδικασία και κατανοεί τα συναισθήματά του.
Κάθε παιδί είναι διαφορετικό, και ένα παιδί που είναι πιο ενσυναίσθητο, για παράδειγμα, μπορεί να αντιληφθεί την ένταση ή τη γλώσσα του σώματος, ακόμη κι αν είναι πολύ μικρό για να καταλάβει την ίδια τη συζήτηση. Ξεκινήστε ρωτώντας πώς το έκανε να νιώσει η διαφωνία και αν έχει απορίες.
Μερικές φορές μπορεί να νιώθουν φοβισμένα ή μπερδεμένα, έπειτα από μία διαφωνία μεταξύ μελών της οικογένειας. Αυτό που χρειάζεται να τους υπενθυμίσετε είναι ότι τέτοιου τύπου αλληλεπιδράσεις είναι φυσιολογικές και υγιείς στην ενήλικη ζωή. Είναι μία καλή ευκαιρία να ξεκαθαρίσετε οτιδήποτε χρειάζεται, προτού βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα.
Τονίστε τους, ότι τα μέλη μίας οικογένειας μπορεί να διαφωνούν και να παραμένουν αγαπημένα.
Τι να πείτε σε κάθε περίπτωση διαφωνίας
Αν μια συζήτηση ή μια διαφωνία έφερε στην επιφάνεια πεποιθήσεις, απόψεις ή αξίες που δεν ταιριάζουν με εκείνες της οικογένειάς σας, μπορείτε επίσης να μιλήσετε στο παιδί για το τι εκφράστηκε. Ρωτήστε πώς το έκανε να νιώσει αυτή η συζήτηση και εξηγήστε τι πιστεύετε εσείς ως οικογένεια για το συγκεκριμένο θέμα
Για τα μικρότερα παιδιά καλό θα ήταν να χρησιμοποιήσετε απλή γλώσσα, χωρίς να υπεισέλθετε σε λεπτομέρες, κάτι που δεν θα ήταν ιδιαίτερα βοηθητικό. Να είστε όμως πάντα ειλικρινείς.
Οι πιο σκληρές συζητήσεις που μπορεί να κάνετε με το παιδί σας είναι, όταν θα πρέπει να διακόψετε δεσμούς και επαφές με κάποιο πρόσωπο, που δεν σέβεται τα όριά σας ή δεν ευθυγραμμίζονται οι αξίες σας. Ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι πιθανότατα να έχουν ήδη παρατηρήσει και καταλάβει γιατί θέλετε αυτόν τον χώρο, τα πιο μικρά ενδεχομένως να έχουν απορίες.
Το καλύτερο είναι να τους εξηγήσετε, ότι η οικογένειά σας χρειάζεται λίγη απόσταση από τον συγγενή ή τον φίλο αυτό, επειδή η συμπεριφορά του ή τα λόγια του δεν ήταν υγιή για εσάς. Δεν θα είναι απλώς μία δήλωση, αλλά μία εκτενής και διεξοδική συζήτηση.
Ακόμη κι αν τους εξηγήσουμε τα πάντα αναλυτικά, αλλά ακόμη νιώθουν λυπημένα, τότε το καλύτερο μήνυμα που έχουμε να τους στείλουμε, είναι να τους πούμε πως είναι εντάξει να νιώθουν έτσι.
«Το να τους επιτρέψουμε να εκφραστούν ή να επεξεργαστούν ό,τι ένιωσαν, επιβεβαιώνοντας την εμπειρία τους, μπορεί να τους βοηθήσει πραγματικά.
Πηγή: parents.com
