Τι θα ορίζαμε ως οικογενειακή πολυκατοικία;
Η απάντηση είναι η εξής: Όταν πολλές γενιές ζουν στο ίδιο κτήριο, σε διαφορετικούς ορόφους, αλλά κάτω από την ίδια «ψυχολογική στέγη».
Όπως εξηγεί η ψυχολόγος Φρόσω Φωτεινάκη, η οικογενειοκατοικία προσφέρει συχνά ένα αίσθημα ασφάλειας, μία σταθερή αίσθηση, ότι «αν συμβεί κάτι, κάποιος είναι εκεί». Διευκολύνει κάποιες φορές την καθημερινότητα μέσα από πρακτική βοήθεια, είτε πρόκειται για φροντίδα παιδιών, είτε για μικρά και μεγάλα θέματα της ημέρας.
Όμως, αναδύονται και δυσκολίες, αφού τα όρια συχνά γίνονται δυσδιάκριτα, καθώς οι ρόλοι μπορεί να «γλιστρούν» από γενιά σε γενιά.
Η παρουσία πολλών μελών στον ίδιο χώρο μπορεί να φέρει παρεμβατικότητα, όχι απαραίτητα από κακή πρόθεση, αλλά από συνήθεια. Έτσι, ρόλοι και ευθύνες μοιάζουν να κληρονομούνται αντί να επιλέγονται, ενώ ζευγάρια και ενήλικες δυσκολεύονται να αναπτύξουν πραγματική αυτονομία. Στην καθημερινότητα οι δυναμικές της οικογενειοκατοικίας συχνά εμφανίζονται με τρόπους που μοιάζουν «αθώοι», αλλά έχουν πραγματικό συναισθηματικό βάρος.
Πότε μοιάζει με «εισβολή»
Υπάρχουν παρεμβάσεις, γιατί οι μεγαλύτεροι θεωρούν, ότι γνωρίζουν καλύτερα τι είναι σωστό για τους νεότερους, τα παιδιά ή τα εγγόνια. Σχόλια για την ανατροφή, το φαγητό, τις συνήθειες, κάτι που συχνά δημιουργεί αθέατες συγκρούσεις πίσω από την κλειστή πόρτα του κάθε διαμερίσματος.
Ακόμη, κυριαρχεί ένα αυτονόητο δικαίωμα σχολιασμού ή διαμεσολάβησης, επειδή «σας ακούσαμε να μαλώνετε» και «είμαστε όλοι μία οικογένεια». Καλλιεργούναι προσδοκίες για πόρτες που θα ανοιγοκλείνουν συνέχεια, για φαγητά που θα ανεβοκατεβαίνουν, για συναντήσεις που θα επιβάλλονται.
Και οι σημαντικές αποφάσεις της πυρηνικής οικογένειας,ακόμη, τείνουν να περνούν από άτυπη έγκριση ή σχολιασμό, κάτι που δυσκολεύει την αυτονομία και την αίσθηση ιδιωτικότητας για το κάθε μέλος.
Φυσικά, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο τα κλειδιά πάνω στις πόρτες ή τα κλειδιά που ανοίγουν τις πόρτες χωρίς να υπάρχει ο χτύπος του κουδουνιού. Πραγματική εισβολή.
Όλα είναι ζήτημα ορίων
Οι σχέσεις μέσα στην οικογενειοκατοικία είναι βαθιά φορτισμένες. Η αγάπη και η αίσθηση στήριξης συνυπάρχουν με συναισθήματα ενοχής, εξάρτησης ή υπερπροστασίας. Η στενή επαφή φέρνει ζεστασιά, αλλά μπορεί να δημιουργήσει πίεση. Η φροντίδα μπορεί να γίνεται αντιληπτή ως έλεγχος, ενώ η ανάγκη να τιμηθούν οι οικογενειακοί δεσμοί συχνά συγκρούεται με την ανάγκη για προσωπική ελευθερία.
Προφανώς, δεν ακυρώνουμε όσους ζουν σε μία οικογενειοκατοικία, ούτε λέμε σε κάποιον να αφήσει ένα «έτοιμο σπίτι». Η επιλογή δεν είναι το πρόβλημα, άλλωστε.
Το ζήτημα είναι η θέσπιση ορίων, ώστε η αγάπη να μην μπερδεύεται με τον έλεγχο και φυσικά η εγγύτητα να μην καταπίνε την αυτονομία σου. Το δώρο που σου δόθηκε μην αφήσεις να γίνει ένα βάρος στον λαιμό σου.
