Πειθαρχία και καλοσύνη… σίγουρα δεν είναι ένα δίδυμο λέξεων που ταιριάζει απόλυτα όπως το αντίστοιχο «μπισκότο – γάλα».
Μπορούν όμως να συμβαδίσουν. Σε μία βάσει χαρακτήρα προσέγγιση της γονεϊκότητας, η πειθαρχία χρησιμοποιείται για να διδάξει στα παιδιά αξίες, όπως η καλοσύνη και ο σεβασμός. Για να είναι πλήρως αποτελεσματική, χρειάζεται ένα πολυεπίπεδο σχέδιο με συνέπειες που διαφέρουν από τα συνηθισμένα τάιμ άουτ και τις καθιερωμένες συστάσεις.
Όπως συμβαίνει με κάθε συνήθεια, η συνέπεια και η πολλή εξάσκηση είναι τα βασικά «κόλπα» για την επιτυχία. Ακολουθούν επτά τρόποι με τους οποίους μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά να μάθουν να είναι ευγενικά και να «διορθώνουν» τη μη ευγενική συμπεριφορά.
Θέστε ξεκάθαρες προσδοκίες
Δεν πρόκειται τόσο για τη θέσπιση κανόνων, όσο για τη δημιουργία ενός είδους δήλωσης αποστολής που καθιερώνει την καλοσύνη ως αδιαπραγμάτευτο κομμάτι του ήθους και των αξιών της οικογένειάς σας
Ίσως βοηθήσει να δώσετε στα παιδιά σας ξεκάθαρα παραδείγματα για το τι εννοείτε με την καλοσύνη. Για παράδειγμα, αν δυσκολεύονται με καβγάδες και διαπληκτισμούς, μπορείτε να τα καθίσετε μαζί και να τους εξηγήσετε ότι το να ακούν ο ένας τον άλλον με σεβασμό αποτελεί ένα απλό παράδειγμα πράξης καλοσύνης, πάνω στο οποίο η οικογένειά σας θα δουλέψει
Μερικά παραδείγματα οικογενειακών προσδοκιών θα μπορούσα να είναι τα εξής:
- Δεν χρησιμοποιούμε γλώσσα που πληγώνει
- Έχουμε ευγενικούς τρόπους, λέμε «παρακαλώ» και «ευχαριστώ»
- Δεν βγάζουμε την αρνητική μας διάθεση σε άλλους ανθρώπους
Ενισχύστε τις οικογενειακές σας αξίες
Αναζητήστε ευκαιρίες να συζητήσετε για το ήθος μέσα από σενάρια ταινιών, βιβλία και παραδείγματα από την πραγματική ζωή. Αν σε ένα καρτούν ο ένας ήρωας πληγώνει έναν άλλον, συζητήστε γιατί αυτή η συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτεί. Τα παιδιά μπορεί να μην τους αρέσει, όταν τα διακόπτετε, αλλά να είστε σίγουροι, ότι σας ακούν.
Και βεβαιωθείτε, ότι εφαρμόζετε στην πράξη αυτό που διδάσκετε. Αν Αν υμνείτε τον αλτρουισμό αλλά μετά εξοργίζεστε με όποιον σας πάρει τη σειρά στο ταμείο, τα παιδιά σας είναι πολύ πιθανό να μη βάλουν τα μαθήματά σας σε πράξη. Αντίστοιχα, όταν βλέπετε τα παιδιά σας να δείχνουν καλοσύνη, προσφέρετε επιβράβευση για να ενισχύσετε τις αξίες σας. Μπορεί να είναι ένα απλό high-five, μια αγκαλιά ή ακόμη και μια σύντομη κουβέντα για να πείτε στο παιδί σας γιατί είστε περήφανοι για τη συμπεριφορά του. Η επιβράβευση της προσπάθειας και όχι μόνο του αποτελέσματος έχει αποδειχθεί ότι παρακινεί τα παιδιά.
Διορθώστε λάθος συμπεριφορές
Με ένα σταθερό πλαίσιο σε ισχύ, είστε πλέον σε θέση να διορθώνετε τα λάθη. Είτε το παιδί σας φέρεται άσχημα σε εσάς, σε ένα αδέλφι, σε κάποιον συνομήλικο ή στο κατοικίδιο της οικογένειας, αντιμετωπίστε τη συμπεριφορά άμεσα και με σαφήνεια. Χρησιμοποιήστε ήρεμο λόγο. Οι σκληρές λέξεις και οι έντονες αντιδράσεις πληγώνουν και δεν βοηθούν στη διόρθωση της αρνητικής συμπεριφοράς.
Χρησιμοποιήστε μία ατάκα που θα επισημαίνει τι πήγε λάθος, αλλά χωρίς εντάσεις. Πείτε «αυτό δεν ήταν ευγενικό. Πώς θα αισθανόσουν, αν συνέβαινε σε σένα;»
«Μιλήστε» στην ενσυναίσθησή τους
Ακόμη και καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και η μη ευγενική συμπεριφορά γίνεται περισσότερο λεκτική και λιγότερο σωματική, το να τους εξηγείτε ότι έχουν πληγώσει κάποιον παραμένει η πιο αποτελεσματική κίνηση. Τα περισσότερα παιδιά δεν έχουν πρόθεση να κάνουν κακό. Αν καταφέρουν να αντιληφθούν τι προκαλούν στον άλλον άνθρωπο, τότε το κόστος της συμπεριφοράς τους γίνεται μεγαλύτερο από το όφελος.
Το να δίνετε το παράδειγμα της συμπεριφοράς που θέλετε να δείτε στα παιδιά σας σημαίνει ότι προσέχετε και τη γλώσσα που χρησιμοποιείτε. Να είστε συνειδητοί στο τι λέτε και στο πώς μιλάτε για τους άλλους. Για παράδειγμα, είναι πολύ εύκολο να προσβάλετε έναν άλλον οδηγό στην κίνηση ή να χαρακτηρίσετε έναν διάσημο ή έναν πολιτικό με μια μη ευγενική λέξη. Όταν όμως μικρά αυτιά καταγράφουν τα πάντα, το να μιλάτε με τον τρόπο που θα θέλατε να μιλά και το παιδί σας γίνεται ακόμη πιο σημαντικό.
Βοηθήστε τα να επανορθώσουν
Φυσικά, η αναγνώριση δεν αρκεί, χρειάζεται και επανόρθωση. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν ότι όταν κάνουν κάτι λάθος, χρειάζεται να κάνουν και κάτι για να το διορθώσουν. Μερικές ιδέες για να βοηθήσετε τα παιδιά να επανορθώσουν:
- Πείτε «συγγνώμη» άμεσα: «Πρώτα θα πρέπει να ζητήσουν συγγνώμη και μετά να ρωτήσουν “Τι μπορώ να κάνω για να το διορθώσω;”
- Σκεφτείτε μια ουσιαστική επανόρθωση: Για παράδειγμα, μπορούν να γράψουν μια κάρτα «συγγνώμη» ή να χρησιμοποιήσουν το χαρτζιλίκι τους για να αντικαταστήσουν ένα σπασμένο παιχνίδι.
- Δώστε μια δεύτερη ευκαιρία Είτε εκείνη τη στιγμή είτε μέσα από παιχνίδι ρόλων αργότερα, ενθαρρύνετε το παιδί σας να δοκιμάσει μια διαφορετική, πιο ευγενική προσέγγιση. Πείτε «Μπορείς να το ξαναπείς με έναν πιο ευγενικό τρόπο;».
Επιβάλετε συνέπειες
Ανάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού, μπορεί να χρειαστεί επιπλέον πειθαρχία με τη μορφή συνεπειών, ώστε να γίνει σαφές ότι η μη ευγενική συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή. Φροντίστε οι συνέπειες να έχουν νόημα:
- Κάντε τη συνέπεια σχετική με την κατάσταση: Αποφύγετε τον πειρασμό να στερήσετε κάτι γενικό, όπως τον χρόνο μπροστά στην οθόνη ή το γλυκό, και προτιμήστε μια αντίδραση που συνδέεται άμεσα με αυτό που συνέβη. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας έσπρωξε το μικρότερο αδελφάκι του από το ποδήλατο, έχει νόημα να του αφαιρεθούν προσωρινά οι δικές του ρόδες. Μια άσχετη τιμωρία, όπως η αφαίρεση των βιντεοπαιχνιδιών, είναι απλώς αυθαίρετη.
- Κρατήστε τις ισορροπίες: Η τιμωρία πρέπει να «ταιριάζει» με το παράπτωμα. «Η συνέπεια πρέπει να είναι σχετική τόσο ως προς το είδος όσο και ως προς την ένταση», προειδοποιεί η Dr. Hamlin. «Αν είναι άδικη, τυχαία ή υπερβολικά τιμωρητική, μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα».
- Δράστε με ηρεμία: Κάποιες φορές, μέσα στην ένταση της στιγμής, βοηθά και οι γονείς να κάνουν ένα βήμα πίσω και να πάρουν μια βαθιά ανάσα. Δεν μπορείτε να επιβάλετε μια δίκαιη και ψύχραιμη συνέπεια αν είστε θυμωμένοι. Επιπλέον, αν δηλώσετε οργισμένοι ότι «δεν θα ξαναφάς ποτέ γλυκό» ή ότι κόβετε τον χρόνο οθόνης για μια εβδομάδα, ίσως διδάσκετε στο παιδί ότι η τιμωρία είναι πράξη θυμού και όχι αποτέλεσμα σκέψης.
Υπενθυμίστε τους ότι είναι καλά παιδιά
Ό,τι κι αν συμβεί, συνεχίστε να υπενθυμίζετε στα παιδιά σας πόσο καλή καρδιά έχουν, ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές. Εμπιστευτείτε ότι η θετική ενίσχυση θα βρει τον δρόμο της. Πείτε τους: “Είσαι καλός άνθρωπος και αυτό που έκανες δεν ήταν καλοσύνη”. Στο τέλος, τα παιδιά θα συμπεριφέρονται όπως πιστεύουν ότι είναι.
Κάποιος έχει πει ότι οι λέξεις που χρησιμοποιούμε όταν μιλάμε στα παιδιά μπορούν να γίνουν οι λέξεις του εσωτερικού τους κόσμου, εκείνη η μικρή φωνή μέσα στο κεφάλι τους.
Εκμεταλλευτείτε κάθε ευκαιρία για να λέτε στα παιδιά σας ότι είναι καλοί άνθρωποι και ότι βλέπετε και εκτιμάτε την προσπάθειά τους να δείχνουν καλοσύνη.
