Η σχέση μητέρας και παιδιού είναι από τους πιο καθοριστικούς δεσμούς στη ζωή μας.
Όταν όμως η μητέρα εμφανίζει ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά, η δυναμική αυτή μπορεί να πάρει διαφορετικές μορφές για κόρες και γιους. Δεν σημαίνει απαραίτητα έλλειψη αγάπης∙ σημαίνει πως η αγάπη συχνά εκφράζεται μέσα από πιο σύνθετους και δύσκολους δρόμους.
Η ψυχολόγος Δρ. Λίζα Βάρβογλη με απλά λόγια επισημαίνει την διαφορετική επίδραση που έχει η μαμά – νάρκισσος στην κόρη της σε σχέση με το γιο της, όσον αφορά τη συμπεριφορά, καθώς και τρόπους για να κατανοήσουν αυτή τη σχέση και να χτίσουν τη δική τους ισορροπία και δύναμη.
Νάρκισσος μητέρα με κόρη
Τι συμβαίνει σε αυτή τη σχέση και τι κουβαλά το παιδί στην ενήλικη ζωή;
- Η σχέση είναι όλα εκτός από σταθερή
- Η μητέρα μπορεί να είναι γοητευτική και ιδανική προς τους άλλους και απότομη, επικριτική, ανταγωνιστική ή ψυχρή προς την κόρη της.
- Η κόρη μαθαίνει ότι η αγάπη είναι ασταθής και υπό όρους.
- Η κόρη δεν νιώθει ποτέ “αρκετή”
- Ό,τι κι αν κάνει, δεν φτάνει.
- Η επιτυχία της γίνεται απειλή ή την κάνει “αόρατη”.
- Η ανάγκη για αναγνώριση μένει ανεκπλήρωτη.
- Μαθαίνει να καταπιέζει τον εαυτό της
- Κρύβει συναισθήματα, προσπαθεί να είναι “καλή”, προσαρμόζεται συνεχώς.
Μέσα της όμως υπάρχει θυμός, θλίψη και ένα βαθύ μπέρδεμα: «Φταίω εγώ ή αυτή;». Η μητέρα «χρησιμοποιεί» τη σχέση και η αγάπη γίνεται εργαλείο ελέγχου. Υπάρχει συναισθηματική εξάρτηση, αλλά όχι πραγματική φροντίδα ή αποδοχή.
Τι κουβαλά η κόρη στην ενήλικη ζωή;
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Υπερβολική ανάγκη για επιβεβαίωση
- Ενοχές όταν βάζει όρια
- Δυσκολία να εμπιστευτεί γυναίκες
- Φόβο να μη γίνει “σαν τη μαμά της”
Τι μπορεί να τη βοηθήσει;
- Αναγνώριση του τραύματος
- Θυμός χωρίς ενοχή
- Ψυχοθεραπεία και επαναπροσδιορισμός της σχέσης
- Αυτοφροντίδα και υγιή όρια
- Δημιουργία νέου ορισμού για τη λέξη «αγάπη»
Νάρκισσος μητέρα με γιο
Σύμφωνα με την κ. Βάρβγλη, πρόκειται για μια σχέση που μοιάζει «στενή», αλλά αφήνει συναισθηματικά κενά.
- Η αγάπη της δεν είναι άνευ όρων
- Ο γιος αγαπιέται όταν τη «γεμίζει», όταν την υπηρετεί, όταν δεν φεύγει μακριά.
- Όχι για αυτό που είναι, αλλά για τον ρόλο που παίζει.
- Συχνά γίνεται “ο μικρός της άντρας”
- Τον κάνει να νιώθει υπεύθυνος για τη συναισθηματική της ασφάλεια.
- Η σχέση αποκτά δυαδικό, συγχωνευτικό χαρακτήρα.
- Χωρίς χώρο για την ατομικότητα του παιδιού.
- Δεν επιτρέπεται η ανεξαρτησία
- Όταν προσπαθεί να απομακρυνθεί, να βάλει όρια, να δημιουργήσει τη δική του ζωή… εκείνη γίνεται ψυχρή, επικριτική ή θυματοποιείται.
- Τον κρατά δεμένο με ενοχή και φόβο.
Πώς μεγαλώνει ο γιος;
- Μαθαίνει να καταπιέζει τα δικά του θέλω
- Έχει δυσκολία με την αυτονομία
- Νιώθει υπεύθυνος για τους άλλους
- Φοβάται τις συγκρούσεις
- Δυσκολεύεται να εμπιστευτεί ή να εκφράσει ευαλωτότητα
Στις σχέσεις του ως ενήλικας:
- Μπορεί να επιλέγει δύσκολες συντρόφους που θυμίζουν τη μητέρα
- Να γίνεται υπερπροστατευτικός, «σωτήρας»
- Να φοβάται τη δέσμευση και να αποστασιοποιείται
- Το μοτίβο συνεχίζεται… μέχρι να το σπάσει.
Τι μπορεί να τον βοηθήσει;
- Αναγνώριση του ρόλου που έπαιξε
- Επεξεργασία του θυμού χωρίς ενοχή
- Επανεκπαίδευση σε υγιές δέσιμο
- Ψυχοθεραπεία για να αποκτήσει εσωτερική σταθερότητα και ελευθερία
Αν μεγάλωσες με ναρκισσιστική μητέρα, δεν φταις εσύ. Και δεν είναι αργά να χτίσεις την αίσθηση του εαυτού σου από την αρχή.
